„Biały Krzyż”

„Żegnał ich wieczorny mrok,
Gdy ruszali w bój,
Gdy cichła pieśń,
Szli by walczyć o twój dom,
Wśród zielonych pól –
O nowy dzień

Jak myśl sprzed lat,
Jak wspomnień ślad,
Wraca dziś,
Pamięć o tych, których nie ma

Bo nie wszystkim pomógł los,
Wrócić z leśnych dróg,
Gdy kwitły bzy.

W szczerym polu biały krzyż
Nie pamięta już, kto pod nim śpi”

Utwór „Biały Krzyż“ zespołu „Czerwone Gitary“ został napisany przez Janusza Kondratowicza, w oparciu o rodzinną historię Krzysztofa Klenczona – wokalisty i gitarzysty zespołu. Jego ojciec, żołnierz AK, został aresztowany w 1946 r. przez Urząd Bezpieczeństwa. Czesław Klenczon przez ponad 10 lat ukrywał się przed komunistami na Pomorzu. Po odwilży wrócił do domu w 1956 r. Często zamykał się w pokoju z synem, opowiadając mu o czasach partyzanckich.

Od 1968 r. cenzura zaczęła dopuszczać wątki partyzanckie, więc zezwolono na wykonywanie tej piosenki. Autorzy celowo napisali ogólny tekst, pomijając informację, że dotyczył on żołnierzy wyklętych. Dopiero wiele lat później wyszły na światło dzienne okoliczności napisania tego utworu. Piosenka otrzymała nawet nagrodę Ministra Kultury i Sztuki na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w 1969 r. Utwór wykonywany był zawsze przy przygaszonych światłach, a pod koniec Krzysztof Klenczon kładł na scenie bukiet kwiatów.

Dzisiaj przypada 39 rocznica śmierci autora muzyki „Białego Krzyża“ – Krzysztofa Klenczona. Zmarł on w szpitalu w Chicago (USA) w wyniku ciężkich obrażeń ciała odniesionych w wypadku samochodowym 7 kwietnia 1981 r.