Ekonomia pod zaborami

28 maja 1846 r. zmarł Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, jeden z najbardziej zasłużonych Polaków dla rozwoju gospodarczego Kielecczyzny.

Ur. w  1779 w Pohoście na Polesiu, zasłynął jako minister skarbu Królestwa Kongresowego (1821-1930). Wprowadził politykę oszczędnościową, egzekwował bezwzględnie zaległości podatkowe, nałożył podatek pośredni na niektóre artykuły pierwszej potrzeby, rozbudował monopol państwowy na sól i wyroby tytoniowe, a także wspierał program poszukiwań soli. W ten sposób zlikwidował deficyt budżetowy oraz zapewnił budżetowi nadwyżkę, która mogła być przeznaczana na inwestycje. Pozyskał dla państwa zewnętrzne rynki zbytu i zabezpieczył je przed obcą konkurencją.

Dzięki nadwyżkom finansowym mógł przeprowadzić wstępną industrializację ziem Królestwa, czego owocem był dynamiczny rozwój Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w regionie świętokrzyskim. To właśnie Drucki-Lubecki finansował sławne przedsięwzięcia Stanisława Staszica.

Minister skarbu inwestował też w nowe dziedziny przemysłu jak górnictwo w Zagłębiu Dąbrowskim czy włókiennictwo w Łodzi. Dzięki swoim wpływom w stolicy Rosji i argumentacji politycznej doprowadził do zniesienia bariery celnej między Rosją i Polską, co zapewniło wyrobom polskim nieograniczoną niemal możliwość zbytu na terenie Rosji i tranzyt przez Rosję dalej na wschód. Chroniąc kraj od konkurencji wyrobów pochodzących z krajów niemieckich, wprowadził protekcyjne cła przywozowe na granicy z Prusami. Spowodowało to tzw. wojnę celną z Prusami. Jednocześnie zainicjował budowę Kanału Augustowskiego aby umożliwić transport rzeczny z obszaru Królestwa na Bałtyk bez potrzeby przekraczania granicy pruskiej.

Budował nowoczesne jak na ówczesne czasy drogi. Był inicjatorem założenia Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1825) i Banku Polskiego (1828).

Imponująca działalność ministra Druckiego-Lubeckiego miała jednak swoją cenę. Była nią bezwzględna lojalność wobec Rosji. Drucki-Lubecki już jako młode dziecko został oddany przez ojca do Korpusu Kadetów w Petersburgu. Ukończył naukę w kuźni kadr rosyjskiego imperium ze stopniem podchorążego. Nauka i brutalna tresura w petersburskim korpusie, poza perfekcyjną znajomością języka rosyjskiego z akcentem petersburskim, zaowocowała osobistymi znajomościami z Rosjanami, którzy w późniejszych latach objęli wiele istotnych stanowisk w instytucjach stolicy imperium. U schyłku wojen napoleońskich Lubecki był zwolennikiem polityki prorosyjskiej na Litwie. Także jako minister skarbu Królestwa Kongresowego pozostawał wierny przysiędze lojalności wobec cara.

Jego energiczną działalność zakończył wybuch i stłumienie przez Rosjan powstania listopadowego w 1831 r., w trakcie którego opowiedział się przeciwko insurekcji. Franiszek Ksawery Drucki-Lubecki przeszedł do historii jako wybitny organizator życia gospodarczego w niewielkiej autonomii jaką wyznaczyli nam zaborcy z ziem dawnej, wielkiej Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Jego losy ukazują przed jak tragicznymi wyborami musieli stawać Polacy którzy chcieli rozwijać naszą gospodarkę pod zaborami.

Współcześnie wizerunek Ksawerego Druckiego-Lubeckiego został umieszczony na złotej monecie okolicznościowej o nominale 200 zł wyemitowanej przez w 2009 r. z okazji 180. rocznicy założenia pierwszego banku centralnego w Polsce. Jego imieniem nazwano ulicę na kieleckim Białogonie.