19 października obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych. Święto ustanowiono w rocznicę zamordowania przez funkcjonariuszy SB błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki, kapelana „Solidarności”.
To nowe święto państwowe uchwalone w 2018 roku przez Sejm, „ jest wyrazem hołdu dla kapłanów, którzy swoją postawą dawali wyraz swojej wierze w Jezusa Chrystusa, ale też męstwu i niezłomnej postawie patriotycznej oraz niejednokrotnie przelewali krew w obronie swej chrześcijańskiej Ojczyzny – Polski”.
W tym dniu przypominamy sylwetki dwóch księży niezłomnych związanych z Kielecczyzną: księdza Józefa Pawłowskiego zamordowanego przez Niemców w obozie koncentracyjnym w Dachau oraz księdza Stanisława Domańskiego zamordowanego przez komunistycznych funkcjonariuszy UB.
Ksiądz Józef Pawłowski (1890-1942)
Urodził się 9 sierpnia 1890 r. w Proszowicach. W 1906 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach, w latach 1911-1915 studiował na uniwersytecie w Innsbrucku. Święcenia kapłańskie uzyskał 13 lipca 1913 r. Od 1916 r. był profesorem, w latach 1918 – 1936 wicerektorem, a w latach 1936-1939 – rektorem kieleckiego Seminarium Duchownego. 16 listopada 1939 r. został mianowany proboszczem parafii katedralnej w Kielcach. Zasłynął jako opiekun ubogich i potrzebujących, rozwinął działalność „Caritas”.
Został kapelanem Polskiego Czerwonego Krzyża by pomagać jeńcom wojennym przetrzymywanym w kieleckim więzieniu. Przyjmował od nich listy, wysyłał pieniądze dla ich rodzin, dostarczał jeńcom cywilne ubrania i ułatwiał ucieczkę. Organizował pomoc dla Polaków jak i Żydów. Zapewne wtedy nawiązał kontakt z Oddziałem II Wywiadu Komendy Okręgu Kielce. Działał w zespole do zadań specjalnych, którym kierowała Stefania Gierowska „Pnienia”. W czasie kazań mówił o miłości do Ojczyzny i nadziei, że będzie wolna.
10 lutego 1941 r. został aresztowany przez gestapo. Przez dwa miesiące więziony był w kieleckim więzieniu. 15 kwietnia 1941 r. wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, a 4 maja 1941 r. do Dachau. Pogodzony z sytuacją, opanowany, nie skarżył się na głód, czytał książki, podbudowywał innych swą postawą. 9 stycznia 1942 roku po porannym apelu został stracony przez powieszenie.
13 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II zaliczył do grona błogosławionych 108 Polaków, którzy ponieśli śmierć w obronie wiary z rąk niemieckich okupantów. W gronie tych 108 Męczenników znalazł się błogosławiony ksiądz Józef Pawłowski.
Ksiądz Stanisław Domański (1914-1946)
Urodził się w 1914 roku we wsi Strzyżowice koło Opatowa w biednej chłopskiej rodzinie. W 1934 roku został klerykiem Seminarium Duchownego w Sandomierzu. 11 czerwca 1939 z rąk biskupa Jana Larka uzyskał święcenia kapłańskie. Został wysłany do parafii św. Zygmunta w Siennie w powiecie iłżeckim, gdzie objął obowiązki wikariusza.
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w akcje pomocowe jak przekazywanie żywności oraz cywilnych ubrań dla polskich żołnierzy uciekających przed niemieckimi wojskami. Od samego początku hitlerowskiej okupacji swoimi gorącymi, patriotycznymi kazaniami podtrzymywał wiernych na duchu. Niemal od razu włączył się w działalność konspiracyjną. W 1941 roku wstąpił do ZWZ przyjmując pseudonim „Cezary”. Ksiądz Domański został kapelanem ZWZ-AK placówki Sienno . Poza sprawowaniem posług kapłańskich brał udział w zaprzysięganiu nowych członków organizacji. Prowadził ewidencję księży zamordowanych, aresztowanych lub poszukiwanych przez gestapo. Zajmował się nasłuchem radiowym, przewoził konspiracyjną prasę i korespondencję, rozprowadzał antyniemieckie ulotki i zbierał informacje w terenie na temat nastrojów politycznych panujących wśród ludności cywilnej. Ks. „Cezary” współpracował z oddziałem partyzanckim Zygmunta Kiepasa ps. „Krzyk”, a później ze zgrupowaniem Antoniego Hedy „Szarego”. W 1944 roku jako kapelan zgrupowań partyzanckich obwodu iłżeckiego wziął udział w akcji „Burza” i „Zemsta”. W listopadzie 1944 r. „Cezary” został odznaczony Krzyżem Walecznych za pełnienie z pełnym poświęceniem posług kapłańskich w czasie tych akcji. Po demobilizacji ks. Stanisław powrócił do Sienna i obowiązków wikarego.
W styczniu 1945 r. po wkroczeniu wojsk sowieckich rozpoczęły się represje wobec podziemia niepodległościowego. Ksiądz nie mógł pogodzić się z ówczesną sytuacją, jaka zapanowała w Polsce. Rozpoczął działalność w tzw. drugiej konspiracji i już na początku 1945 r. był powiązany z organizacją „NIE” (Niepodległość). W maju 1945 roku na terenie Sienna została utworzona organizacja Ruch Oporu Armii Krajowej związana z podziemiem poakowskim. Na jej czele stanął ksiądz Domański. Łączył on funkcję wikarego, nauczyciela religii z działalnością konspiracyjną. Od maja do grudnia 1945 roku grupa „Cezarego” dokonała kilku udanych akcji. Wkrótce organizacja została rozpracowana przez UB. Ksiądz wraz z kilkoma współpracownikami udał się na Śląsk. Jednak już w marcu 1946 r. powrócił w rodzinne strony.
9 marca 1946 r. ks. Domański spotkał się ze swoimi dwoma współpracownikami w Eugeniowie koło Sienna. W ten sposób wpadł w zasadzkę urządzoną przez funkcjonariuszy PUBP i MO w Starachowicach. W trakcie kilkugodzinnej walce zginął jeden z konspiratorów, a drugi i ksiądz „Cezary” zostali ranni. Aresztowanych przewieziono do budynku spółdzielni gminnej w Siennie. Ciężko ranny ksiądz został poddany brutalnemu przesłuchaniu. Skatowanego „Cezarego” ubecy zawieźli pod szpital w Starachowicach i porzucili. 10 marca 1946 r. ks. Domański zmarł w szpitalu, rzekomo podczas przygotowań do operacji. Został pochowany 13 marca 1946 roku na cmentarzu w rodzinnych Strzyżowicach, a jego pogrzeb stał się manifestacją patriotyczną i formą milczącego protestu wobec brutalności i okrucieństwa stosowanego przez aparat bezpieczeństwa
Pamiętamy też o księżach osadzonych w kieleckim więzieniu i stąd wywiezionych na śmierć:
- ks. Władysław Białek
– ur. w 1892 r. w Bodzentynie, zginął w 1943 r. w KL Auschwitz.
- o. Jan Finc
– ur. w 1910 r. , zakonnik oblat, superior w klasztorze na Św. Krzyżu, rozstrzelany w 1940 r. na kieleckim stadionie.
- ks. Bolesław Gromko
– ur. w 1908 r. , zginął w 1941 r. w KL Neuengamme.
- o. Jan Wilhelm Kulawy
– ur. w 1872 r. , zakonnik oblat w klasztorze na Św. Krzyżu, zginał w 1941 r. w KL Auschwitz.
- o. Paweł Kulawy
– ur. 1877 r., zakonnik oblat w klasztorze na Św. Krzyżu, zginął w 1941 r. w KL Auschwitz.
- o. Antoni Leszczyk
– ur. w 1908 r. , kapelan więzienia na Św. Krzyżu, zginął w 1943 r. w KL Lublin na Majdanku.
- ks. Franciszek Mazurek
– ur. w 1904 r. , wikariusz generalny parafii katedralnej w Kielcach, zinał w 1942 r. w KL Dachau.
- ks. Wojciech Michałowicz
– ur. w 1897 r. , dyrektor salezjańskiego zakładu wychowawczego i szkoły rzemieślniczej w Kielcach, zginął w 1942 r. w KL Dachau.
- ks. Feliks Nowacki
– ur. w 1897 r. , proboszcz parafii w Bielinach, zginął w 1941 r. w KL Auschwitz.
- o. Jan Pawołek
– ur. w 1882 r. , zakonnik oblat w klasztorze na Św. Krzyżu, zginął w 1941 r. w KL Auschwitz.