Egzekucja na Herbach

14 grudnia 1943 roku za stacją kolejową Kielce Herbskie przy ul. Częstochowskiej niemieccy żandarmi rozstrzelali dziewięć osób przywiezionych z więzienia kieleckiego.

W egzekucji zamordowani zostali:

1. Władysław Bąk ps. „Zemsta” (1915-1943) – żołnierz ZWZ-AK

2. Piotr Domagalski (1916-1943)

3. Władysław Gutowski (1922-1943)

4. Michał Hrycuk (1912-1943)

5. Stefan Krzemiński ps. „Ryszard” (1906-1943) – harcerz, żołnierz ZWZ-AK

6. Bolesław Matla (1919-1943) – harcerz, żołnierz ZWZ-AK

7. Czesław Nowacki (1920-1943)

8. Józef Zasada (1919-1943)

9. Jan Zygmunt (1911-1943)

Ciała zamordowanych pogrzebano w miejscu egzekucji. Po wojnie zostały ekshumowane i przeniesione na Cmentarz Partyzancki w Kielcach.

Relacje świadków o egzekucji 14.XII.1943 r. na Herbach w Kielcach:

„W niniejszej sprawie wiadomo mi, co następuje. 5 lipca 1943 r. mąż został aresztowany pod zarzutem bycia oficerem Wojska Polskiego. Udowodniliśmy [zeznaniami] świadków i dokumentami, że mój mąż Władysław Bąk był szeregowym i zwolnili go po miesiącu.
Następnie 14 października 1943 r. do naszego mieszkania przyszli gestapowcy. Mąż wówczas powrócił z pracy z nocnej zmiany, pracował w tym czasie w [spółdzielni] Społem. Gestapowcy mieli listę, [zgodnie] z którą zabrali męża. 18 listopada 1943 r. mój mąż był na liście pod pozycją 21. jako zakładnik do 14 grudnia 1943 r. – jeśli nic by się nie stało na niekorzyść Niemców, to miał być zwolniony. 14 grudnia 1943 r. o godz. 11.00 za stacją kolejową Kielce Herbskie zostało rozstrzelanych dziewięć osób, a na liście figurowało dziesięciu.
W więzieniu byli mocno bici do nieprzytomności, tak słyszałam z opowiadania. Świadczyła [też] o tym pokrwawiona bielizna oddana z więzienia do prania. Kto bił i wykonywał egzekucję, tego nie wiem, lecz jeden z tych, którzy aresztowali męża, został już powieszony w bieżącym roku”. (Relacja Anny Bąk, żony Władysława Bąka)

„W dniu 14 października 1943 r. byłem aresztowany przez gestapo razem z Stanisławem Podolskim i Polakiem Zygmuntem i osadzony w więzieniu w Kielcach. W tym samym dniu był aresztowany Matla Bolesław i osadzony w tej celi w której ja siedziałem. Wszystkim tym, którzy byli aresztowani w tym dniu [postawiono] zarzut o przynależność do Związku Walki Zbrojnej.
Matla Bolesław prócz przynależności do Związku Walki Zbrojnej miał jeszcze zarzut o łączność z komunizmem. Matla był trzy razy na badaniu i [był] mocno bity przy konfrontacji z konfidentem Jaszczyńskim. Nadmieniam że Matla badany był w końcu miesiąca października i do 14 grudnia siedział na celi.
W dniu 14 grudnia 1943 roku przyjechało gestapo samochodami i zabrali Matlę Bolesława wraz z innymi i wywieźli ich z więzienia. Po przyjściu świeżych zakładników do celi, w której ja siedziałem dowiedziałem się że Matla jest zabity i pochowany na Herbach. Wraz z Matlą byli zabrani Hodorowski i Zdrojewski, ale gdzie byli pochowani, tego nie wiem”. (Relacja Zygfryda Lamchy, współwięźnia Bolesława Matli)

Miejsce egzekucji na Herbach upamiętnia pomnik. Znajduje się on na ulicy Częstochowskiej przy pętli autobusowej, w pobliżu budynku dawnej remizy kolejowej straży pożarnej.

Źródło relacji: https://www.zapisyterroru.pl/dlibra