Biskup kielecki, Augustyn Łosiński, kierujący diecezją w latach 1910-1937, zmarł 30 kwietnia 1937 r. Po jego śmierci w biskupim sejfie znaleziono jedynie 30 złotych. Dlaczego? Wyjaśnienie tej zagadki jest proste. Biskup swoje dochody przeznaczał na pomoc najuboższym. Nawet pensje pracowników „Caritasu” opłacał z własnej kieszeni.
Biskup Augustyn Łosiński był efektywny na polu charytatywnym. Czynnie wspierał funkcjonowanie „Caritas” diecezji kieleckiej oraz Towarzystwa Dobroczynności. Działał wśród najuboższych, polepszając ich sytuację finansową. Organizował posiłki dla bezrobotnych i potrzebujących mieszkańców Kielc.
Biskup Łosiński urodził się 8 stycznia 1867 r., we wsi Krywyniszki, na terenie dzisiejszej Łotwy. Studiował w seminarium duchownym w Petersburgu, a następnie w Cesarskiej Akademii Duchownej w Petersburgu. 24 kwietnia 1892 r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Kościół katolicki w okresie międzywojennym inicjował działalność dobroczynną, szczególnie w latach wielkiego kryzysu gospodarczego. Ks. biskup Łosiński był prezesem Kieleckiego Towarzystwa Dobroczynności. Do zadań tej organizacji należało utrzymywanie sierocińców, ochronek dla dzieci i przytułków dla starców. Ponadto Towarzystwo pomagało ubogim Kielczanom. Duchowny zwracał uwagę na prowadzenie schronisk dla dzieci. Troszczył się o wychowanie małoletnich zgodnie z etyką chrześcijańską, oraz szykowano je do zawodu, aby w dorosłym życiu mogły łatwiej znaleźć pracę. Dzięki niemu Towarzystwo zapewniało dzieciom wyżywienie, ubranie i obuwie.
Już po odzyskaniu niepodległości biskupi chcieli uporządkować funkcjonowanie stowarzyszeń pomocowych. Pierwsze Związki „Caritas” powstały w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. W diecezji kieleckiej organizację powołano w 1931 r. Rok wcześniej biskup Łosiński wysłał na specjalny kurs do Poznania księży Adama Błaszczyka, Antoniego Sobczyńskiego i Stanisława Cieślińskiego. Podczas kursu duchowni zapoznali się z działalnością poznańskiej „Caritas”. Dzięki wiedzy zdobytej w Poznaniu ordynariusz kielecki zatwierdził statut kieleckiej „Caritas” 25 marca 1931 r.
Biskup Łosiński dążył do tego, aby „Caritas” prowadził różnorodną działalność. Dbał aby udzielano potrzebującym zapomóg pieniężnych, wydawano im ciepłych posiłków, a także przekazywano ubogim nowej lub używanej odzieży. Dzięki niemu i podległych mu księży początkowo na zasiłki i obiady przeznaczano rocznie do 4000 zł. Kolejną kwestią była sprawa osób bezdomnych i żebrzących, głównie pod kościołami. „Caritas” wybudował Schronisko św. Józefa, w którym umieszczono ponad 40 starszych kobiet. Biskup kładł nacisk na pomoc wobec najuboższych, dlatego jako Protektor Związku „Caritas” wpływał na członków zarówno duchownych jak również świeckich. Dzięki jego zaangażowaniu uruchomiono tanią kuchnie z gorącymi posiłkami, czy zorganizowano noclegownie dla bezdomnych na dworcu PKP. Biskup zachęcał bogatszych mieszkańców Kielc do dobrowolnej ofiary na rzecz „Caritas”. Ci przekazywali darowiznę na cele Związku, dzięki temu pieniądze wymieniano na bony, aby następnie najbiedniejsi mogli zaopatrzyć się w niezbędne towary.
Ze swoich prywatnych funduszy finansował pensję dla etatowych pracowników „Caritas” w kwocie 650 zł miesięcznie, dzięki temu pieniądze pozyskane ze składek członkowskich i darowizn przeznaczano w całości na pomoc dla najbiedniejszych. Ordynariusz kielecki nie tylko finansowo wspierał biedne osoby i „Caritas”. W każdym miesiącu fundował 100 obiadów dla głodujących mieszkańców Kielc. Pomagał także w inny sposób. Dla przykładu w pierwszym roku funkcjonowania „Caritas” zorganizował zakup choinek dla biednych dzieci z diecezji kieleckiej.
Biskup chciał rozbudować działalność „Caritas” na terenie całej diecezji, dlatego napisał list do kapłanów w diecezji kieleckiej, aby wygłosili kazanie o miłosierdziu oraz zorganizowali „Caritas” przy swych parafiach. Do 1935 r., na terenie diecezji kieleckiej stworzono 35 oddziałów parafialnych (nie licząc powstałych w Kielcach).
Celem działalności biskupa Łosińskiego było rozszerzenie działalności Caritas na obszar całej diecezji. W liście do kapłanów zalecał, aby wygłosili kazanie o miłosierdziu oraz zorganizowali „Caritas” przy swych parafiach. Dzięki tej inicjatywie do 1935 r., na terenie diecezji kieleckiej stworzono 35 nowych oddziałów parafialnych.
Bibliografia:
- Kubicki P., Augustyn Łosiński Biskup Kielecki – krótki zarys monograficzny, Sandomierz 1939
- Liebrecht G., Biskup Augustyn Łosiński. Ordynariusz Diecezji Kieleckiej w latach 1910-1937, Kielce 2018
- Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992
Łukasz Ospara