Ostatni powstaniec styczniowy w Kielcach

2 kwietnia 1937 r. na Cmentarzu Starym w Kielcach pochowany został Bolesław Kołtoński – ostatni weteran powstania Styczniowego w Kielcach.

Bolesław Kołtoński urodził się 20 lutego 1845 w Bejscach (pow. Kazimierza Wielka). Jako uczeń VI klasy gimnazjum w Pińczowie przystąpił do Powstania Styczniowego. Dołączył do słynnego oddziału Langiewicza, z którym przeszedł szlak bojowy od Świętego Krzyża po Grochowiska. Brał udział w bitwach pod Staszowem, Małogoszczem i Grochowiskami. Po tej ostatniej bitwie Langiewicza wraz z innymi powstańcami przedostał się do Krakowa. Pod koniec marca 1863 r. powrócił do zaboru rosyjskiego i dołączył do 400-osobowego oddziału Józefa Grekowicza w rejonie Olkusza. W Wielkanoc 5 kwietnia 1863 r. powstańcy zostali zaatakowanie przez wojska rosyjskie. Po krwawej bitwie pod Szklarami oddział wycofał się do zaboru austriackiego, gdzie duża część powstańców została internowana przez tamtejsze wojska.

Sam Kołtoński został wywieziony do twierdzy Ołomuniec a następnie do Inhlawy w Czechach skąd zbiegł. Później powrócił do zaboru rosyjskiego. Pracował jako urzędnik. Mieszkał w Kielcach przy ul. Sienkiewicza 18. Był zamożnym człowiekiem. Ożenił się z Marią z Otasków, z którą miał trzech synów.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę otrzymał honorowy stopień podporucznika weterana i został wprowadzony do Imiennego Wykazu Powstań Narodowych 1831, 1848, 1863 r. W 1930 r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami. Chętnie prezentował się w stroju weterana 1863 r. i uczestniczył w wielu patriotycznych uroczystościach.


Bolesław Kołtoński w stroju weterana Powstania Styczniowego (fot. A. Badzian ze zbiorów Jana Kulpińskiego)

Zmarł w wieku 93 lat – 31 marca 1937 r jako ostatni weteran Powstania Styczniowego w Kielcach. W pogrzebie zasłużonego bojownika o wolność, który odbył się w piątek wieczorem, wzięła udział kompania honorowa wojska, duchowieństwo, przedstawiciele władz powiatowych i miejskich, delegacje i poczty sztandarowe związków i organizacji niepodległościowych, oraz liczne rzesze kielczan. Kondukt żałobny odprowadził zasłużonego weterana z katedry na Cmentarz Stary.

W 2011 r. dzięki kweście Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego dokonano renowacji nagrobka Bolesława Kołtońskiego.


Grób Bolesław Kołtońskiego na Cmetarzu Starym w Kielcach (fot. OMPiO)

Źródła: Jerzy Kowalczyk, Bolesław Kołtoński, http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=m08

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bolesław_Kołtoński

https://echodnia.eu/swietokrzyskie/te-nagrobki-odnowiono-dzieki-zeszlorocznej-kwescie-zdjecia/ar/8866089

Zgon ostatniego weterana w Kielcach, „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 75 z 4 kwietnia 1937.