Tkacz-Chodźko Maria

Maria Tkacz – Chodźko ps. „Lena”, „Mania” (1888-1947)

Urodziła się 16 lipca 1888 roku w Kielcach. Od 1905 r. pracowała jako krawcowa. W latach 1905-1906 należała do Polskiej Partii Socjalistycznej, a od grudnia 1906 r. do PPS Frakcji Rewolucyjnej i jej Organizacji Bojowej. Jako „techniczka” bojowa ukrywała broń i przewoziła ją na akcje bojowe. Była także „kurierką” Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS Fr. Rew. Brała udział w akcji rozbicia urzędów carskich w Daleszycach (22.04.1907 r.) oraz w zamachu na naczelnika więzienia kieleckiego Mikołaja Greckiego (9.08.1907 r.). Po udanym zamachu aresztowano ją 24 sierpnia i osadzono w więzieniu w Kielcach. W 1910 r. wyrokiem Warszawskiej Izby Sądowej  została skazana na 8 lat zesłania do guberni jenisejskiej. Tam wyszła za mąż za K. Chodźko, skazanego za działalność w warszawskiej PPS. W 1911 r. władze rosyjskie sprowadziły ją do Kielc w związku z procesem PPS Fr. Rew. W trakcie pobytu urodziła dziecko, mimo to odesłano ją z powrotem na zesłanie. W 1913 r. zbiegła z rodziną do Krakowa. W Galicji pracowała jako krawcowa. Tutaj wstąpiła do PPSD. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zamieszkała w Warszawie, gdzie była aktywną działaczką tamtejszej organizacji PPS m.in. członkiem Centralnego Wydziału Kobiecego i Stowarzyszenia byłych Więźniów Politycznych. W czasie II wojny światowej należała od 1940 r. do PPS-WRN w Warszawie. W powstaniu warszawskim współdziałała z Komendą Milicji PPS-WRN na Starym Mieście. Po upadku powstania została wywieziona z miasta. Do Warszawy powróciła w 1945 r. Ciężko chora zaprzestała działalności politycznej. Zmarła 14 stycznia 1947 roku w Warszawie.

Maria Tkacz-Chodźko za swoją działalność została odznaczona Krzyżem Niepodległości w 1937 r.