Wiktorowski Antoni

Antoni Wiktorowski ps. “Kruk” (1893-1945)

Urodził się 11 czerwca 1893 roku w Małej Wsi koło Bogorii w powiecie sandomierskim w rodzinie ziemiańskiej. Był jednym z trójki dzieci Piotra Wiktorowskiego, właściciela majątku w Małej Wsi i Katarzyny z Petrykowskich.

Kształcił się najpierw w Bogorii, a następnie w progimnazjum w Sandomierzu. W 1913 r. rozpoczął pracę w Zakładach Górniczych w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony  do  armii rosyjskiej.  W 1917 r. zgłosił się na ochotnika do I Korpusu Polskiego. W stopniu podporucznika służył w 2 Pułku Strzelców Polskich. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców  wrócił do kraju w grudniu 1918 r. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Dowodził kompanią, a przejściowo także III batalionem. Za walkę został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy.

Służył w Wojsku Polskim  w Równem, a od  1931 r. służył w 2. Pułku Piechoty Legionów w Sandomierzu jako dowódca 7 kompanii. W 1933 r. objął dowództwo I batalionu pułku w Staszowie. W 1938 r. został przeniesiony do rezerwy z uwagi na stan zdrowia w stopniu majora.

  

We wrześniu 1939 r. został zmobilizowany i brał udział w walkach w okolicy Przemyśla. Dostał się do niewoli niemieckiej. Ze względu na wiek i stan zdrowia został zwolniony i powrócił do Bogorii. W październiku 1939 r. założył konspiracyjną organizację “PIAST”, która weszła w struktury ZWZ – AK. Pełnił funkcję instruktora szkoleniowego. Szkolił żołnierzy nie tylko AK, ale też Batalionów Chłopskich. W 1944 r. został wyznaczony na stanowisko komendanta Obwodu AK Sandomierz. W czasie akcji „Burza” był pierwszym dowódcą 2. Pułku Piechoty Legionów AK. 

Po rozwiązaniu AK wrócił do domu w Małej Wsi. Na  skutek donosu został zatrzymany przez UB, MO i członków PPR w Niedzielę Wielkanocną 1 kwietnia 1945 r. Krótko przebywał w gminnym Urzędzie Bezpieczeństwa w Staszowie, a następnie w więzieniu w Sandomierzu. Tam jego żona przyniosła dwie paczki, trzeciej już nie chciano przyjąć. Stwierdzono, że już go tu nie ma. Wiktorowskiego z Sandomierza przewieziono do więzienia w Kielcach, gdzie był przesłuchiwany przez pułkownika Nikulina (oficera Armii Czerwonej bądź NKWD). Po przesłuchaniach w Kielcach został wywieziony do więzienia mokotowskiego w Warszawie i oddany do dyspozycji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Zmarł 7 czerwca 1945 roku w więzieniu na Rakowieckiej. Nie znamy do dziś miejsca jego pochówku.

Symboliczna mogiła “Kruka” znajduje się na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu obok grobu jego żony – Konstancji.

Antoni Wiktorowski upamiętniony jest na Murze Pamięci OMPiO.