Z więzienia w świat – Stanisław Szwarc-Bronikowski

W latach 1955-1956 w kieleckim więzieniu przy ulicy Zamkowej był osadzony znany polski podróżnik, filmowiec i publicysta Stanisław Szwarc–Bronikowski.

Słynny obieżyświat pochodził z Kielecczyzny. Urodził się w 1917 roku w Górkach koło Klimontowa w powiecie sandomierskim. Wtedy nazywał się jeszcze Stanisław Szwarc.

Studia prawnicze i dziennikarskie przerwał mu wybuch II wojny światowej. W czasie okupacji należał do ZWZ-AK, redagował pisma konspiracyjne i dowodził oddziałem dywersyjnym. Miał wtedy pseudonim „Roman”, był przystojnym, uwielbianym przez kobiety, brawurowym bohaterem. Za samodzielną akcję ostrzału Niemców jadących do miejsca, gdzie odbywało się ważne spotkanie konspiracyjne, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Medal odebrał z rąk gen. L. Okulickiego ps. „Niedźwiadek”.

Po zakończeniu wojny pod przybranym nazwiskiem swojego nieżyjącego kolegi, działał w organizacji antykomunistycznej „Wolność i Niezawisłość”.

„Ja jeszcze w 1955 roku „strzelałem się” podczas obławy – wspominał o brawurowych ucieczkach z rąk bezpieki w jednym z reportaży.”

„Ukrywałem się aż do 1955 roku, kiedy mnie złapali. – Jeszcze pół roku temu byście po prostu wisieli, drogi Szwarcu-Bronikowski – usłyszałem od śledczego. – No, a teraz nie bardzo wiadomo, co z wami zrobić. Zrozumiałem, że nadchodzi odwilż. Dostałem w końcu siedem lat, ale z zawieszeniem na dwa lata.”

Był więziony w latach 1946-1947, 1948, 1955-1956.

„Kiedy się poznaliśmy, Stanisław zabrał mnie pod ministerstwo sprawiedliwości i opowiedział mi, ile czasu tu przesiedział. Wspominał, jak o piątej nad ranem wyprowadzali na rozwałkę i jeżeli kiedykolwiek spotkał naprawdę wartościowych i inteligentnych ludzi, to właśnie w swojej celi. Wtedy pomyślałam, że jeżeli ten człowiek będzie chciał mieć kiedykolwiek dziecko, to ja mu je urodzę. Takich mężczyzn już nie ma – mówiła Joanna Zofia Szwarc-Bronikowska, żona podróżnika.”

Po wyjściu na wolność do swojego rodowego nazwiska dodał przybrane i odtąd stał się Stanisławem Szwarc-Bronikowskim.

W 1956 roku został dziennikarzem tygodnika „Dookoła świata”. Tam zaczęła się jego długoletnia kariera globtrotera. Tutaj też po raz pierwszy sięgnął po kamerę. W latach 1960-1995 pracował dla Telewizji Polskiej, z przerwą na stan wojenny kiedy został wyrzucony z pracy. Był współtwórcą kultowych programów „Klub Sześciu Kontynentów” i „Kawiarenka pod Globusem”.

W swoją pierwszą podróż zagraniczną wyjechał do Grecji, ale potem była już Mongolia, Australia, Nowa Gwinea, Indie, Alaska, Ameryka Południowa. W czasach gdy trudno było gdziekolwiek wyjechać, otwierał Polakom okno na świat. Odkrywał tajemnice ludów pierwotnych całego świata.

Zrealizował ponad 100 filmów popularnonaukowych, napisał kilka książek, był uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami i odznaczeniami. Był członkiem licznych elitarnych organizacji.

Mieszkał w Warszawie i tam zmarł w 2010 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Więcej na temat S. Szwarca-Bronikowskiego można przeczytać na stronie:

http://ompio.pl/wiezniowie/szwarc-bronikowski-stanislaw/