13 kwietnia 1942 roku Niemcy zastrzelili w Kielcach na ulicy Bandurskiego prowadzonego do więzienia Eugeniusza Nawroczyńskiego – kieleckiego adwokata, nauczyciela, działacza społecznego i oświatowego, członka Narodowej Demokracji.
Eugeniusz Nawroczyński urodził się w 1881 roku w Sitkowicach w guberni kijowskiej. W 1899 r. zdał maturę w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach. W 1904 r. ukończył studia prawnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Naukę kontynuował w latach 1906–1908 na uniwersytetach w Lipsku, Monachium oraz na paryskiej Sorbonie studiując nauki społeczne i polityczne.
Już w okresie studiów w Warszawie zaangażował się w działalność narodową. Był aktywnym członkiem tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Z jego ramienia brał udział w pracach Towarzystwa Oświaty Narodowej i Towarzystwa Opieki nad Unitami oraz organizacji transportów do Królestwa Polskiego nielegalnej literatury z zagranicy. Jako działacz TON tworzył jego koła w guberni kieleckiej. Był jednym ze współorganizatorów, razem z Józefem Duninem, Marianem Grzegorzewskim i Stefanem Tomaszewskim, koła TON w powiecie kieleckim.
Przed 1905 r. wstąpił do Ligi Narodowej. Jako jej członek wchodził w skład zarządu tajnego Towarzystwa Nauczycieli i Nauczycielek Ludowych Królestwa Polskiego. W 1905 r. został kierownikiem Okręgu Kieleckiego Ligi Narodowej i z jej ramienia organizował w guberni kieleckiej struktury Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego.
W 1906 r. współtworzył Polską Macierz Szkolną. Został przewodniczącym w Kielcach i działał do jej rozwiązania w 1907 r. W latach 1908-1918 uczył prawodawstwa, ekonomii politycznej i geografii handlowej w Kieleckiej Męskiej Szkole Handlowej. Po wznowieniu działalności Polskiej Macierzy Szkolnej został ponownie przewodniczącym placówki kieleckiej, pełniąc swoją funkcję do wybuchu II wojny światowej.
Pracę zawodową adwokata rozpoczął w 1908 r. w Kielcach od praktyki w kancelarii swojego późniejszego przyjaciela Mariana Grzegorzewskiego. 5 lutego 1910 r. został wpisany na listę adwokatów przysięgłych w Lublinie. W tym samym roku otworzył własną kancelarię w Kielcach. Zajmował się głównie sprawami cywilnymi, ale czasem prowadził także sprawy karne. Pod koniec 1911 r. był jednym z adwokatów broniących ponad 150 członków Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcja Rewolucyjna, oskarżonych o działalność zbrojną w okresie rewolucji 1905-1907, na głośnym procesie w Kielcach. Był także jednym z czołowych działaczy powołanego w 1912 r. Kieleckiego Oddziału Towarzystwa Prawniczego, wchodząc w skład jego zarządu.
W okresie I wojny światowej działał społecznie, podejmując pracę w Komitecie Ratunkowym Miasta Kielce (1915–1918). Do jego obowiązków należała opieka nad mieszkańcami jednej z dzielnic.
W okresie II Rzeczypospolitej, jak wszyscy kieleccy adwokaci, był członkiem Rady Adwokackiej w Lublinie. W 1920 r. został wybrany największą liczbą głosów do Naczelnej Rady Adwokackiej.
W latach 1919–1926 działał czynnie w Związku Ludowo-Narodowym. Z polityki wycofał się po przewrocie majowym.
Dom przy ul. Sienkiewicza 2, gdzie od 1928 r. mieszkał i prowadził swoją kancelarię adwokacką Eugeniusz Nawroczyński (Foto OMPiO)
W czasie II wojny światowej w dalszym ciągu był czynnym adwokatem. Działał również w konspiracji. Związany był z Armią Krajową. W jego mieszkaniu mieścił się punkt kontaktowy dla konspiracji cywilnej i wojskowej. Z tego powodu, po dekonspiracji, został aresztowany przez gestapo, a następnie zastrzelony na ulicy Bandurskiego 13 kwietnia 1942 r. w momencie, gdy prowadzono go do więzienia. Stało się to zapewne przy próbie ucieczki. Ulica Bandurskiego to obecna ulica Jana Pawła II w Kielcach.
Nie wiadomo, gdzie Eugeniusz Nawroczyński został pochowany.
Źródło: M. Czapska, B. Szabat, Eugeniusz Nawroczyński (1881–1942) – kielecki adwokat i działacz społeczny, „Palestra Świętokrzyska” 2011, nr 17 i 18, s. 30–36.
Źr. foto https://twitter.com/jan34733995/status/1249741166565826560