Bronisław Gorgol to jeden z uczestników słynnej, niemalże westernowej akcji pod Bezdanami. W 1908 roku działacze PPS, w tym przyszłych czterech premierów I RP, napadli na pociąg na stacji Bezdany i zdobyli ponad 200 tys. rubli. Większość uczestników nie została aresztowana, w tym Bronisław Gorgol. Trafił potem do Królestwa Polskiego i tutaj prowadził działalność spiskową.
„Edmund”, „Karol”, „Sokół” czyli Bronisław Gorgol urodził się 14 października 1885 w Lublinie. Jako dziewięcioletni chłopiec został aresztowany i skazany na rózgi, za rozdawanie ulotek sprzeciwiających się koronacji cara Mikołaja II Romanowa. W 1904 roku brał udział w manifestacji patriotycznej nad grobem świętokrzyskiego bohatera – ks. Piotra Ściegiennego pochowanego w Lublinie. Zapewne nie przypuszczał, że za kilka lat sam będzie konspirował w tym samym regionie co Ściegienny. W 1905 „Sokół” wstąpił do PPS. Od 1906 był członkiem Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Brał udział m.in. w akcji na urząd Gminy w Wólce (16 grudnia 1906). Po dwóch dniach aresztowany, wziął udział w pięciodniowej głodówce w proteście przeciw przedłużającemu się śledztwu. Został skazany na 2 lata zesłania do guberni wiackiej, skąd szybko uciekł do kraju. Od września 1907 wznowił działalność w Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej.
W 1907 roku Gorgol miał zostać instruktorem PPS FR w Kielcach, ale po akcji likwidacji rosyjskiego prowokatora w restauracji Murońskiego na ul. Sienkiewicza, musiał opuścić miasto. Powrócił w grudniu do Kielc i już w Wigilię dokonał z Józefem Kobiałko udanego zamachu na komisarza policji – Piotra Kononowa, a 29 grudnia dokonali zaatakowali wachmistrza II cyrkułu – Michała Wiszniewskiego. 31 grudnia Bronisław Gorgol brał także udział w uwolnieniu Bronisławy Nawrot – Optołowicz, więzionej na Zamkowej działaczki PPS w Kielcach. Zanim napadł na pociąg w Bezdanach, uczestniczył także w takim napadzie na stacji w podkieleckim Tumlinie 25 lutego 1908 roku. Działaczom PPS udało się wtedy zdobyć kilkanaście tysięcy rubli.
W 1909 roku Bronisław Gorgol przebywał w Krakowie, gdzie ukończył szkołę bojową. W sierpniu 1909 wziął udział w XI (II) Zjeździe PPS – Frakcji Rewolucyjnej w Wiedniu. Od 1910 do 1911 działał jako instruktor bojowy i kierownik pracy PPS w Płocku. W 1911 wyjechał do Galicji., gdzie wstąpił do Związku Walki Czynnej i ponownie powrócił do zaboru rosyjskiego. W 1912 został aresztowany i uwięziony w Kielcach, skąd w 1914 został uwolnili go żołnierze Piłsudskiego. Jak czytamy w Żydzi bojownicy o niepodległość Polski, przez kilka dni ukrywał się w sadzie na wzgórzu zamkowym:
W dniach 12-18 sierpnia 1914 r. po zajęciu Kielc stoczyli Strzelcy Piłsudskiego kilka utarczek, a wskutek zaszłych wypadków wojennych – musieli opuścić miasto. Przypadkiem pozostało w mieście trzech Strzelców, których ukrył sadownik Majer Cetel, a którzy tak opisują to zajście: „gdy Moskale zajęli miasto i my zostali, wiedzieliśmy że czeka nas śmierć, bowiem Moskale Legionistów do niewoli nie brali, lecz wieszali. W kilku miejscach odmówiono nam schronienia. W ostatniej rozpaczy przesadziliśmy parkan sadu i znaleźliśmy się oko w oko z sadownikiem, który rzekł: „Ja wiem, panowie są Legioniści, pewnie chcą się skryć. Ja panów nie wydam, ale jak nas złapią, to razem zginiemy, a moja rodzina pójdzie na żebraninę”. Z tymi słowami zaprowadził nas w gęste krzaki i kazał siedzieć cicho. Przeleżeliśmy tam trzy dni. Spaliśmy na zmianę, trzymając cały czas palec na kurkach broni. Stary Cetel, przez cały czas, nosił nam wodę i żywność oraz informował o przebiegu wydarzeń. Po zmierzchu trzeciego dnia krzyknął: „Austriacy idą!” Wyskoczyliśmy z krzaków. Istotnie był to patrol austriacki. Co tchu popędziliśmy na rynek kielecki, skąd już wycofali się Moskale. (…) Nazwiska tych trzech Strzelców są: pp. Zborowski-Braciszek, dziś pułkownik, Wł. Lizuraj-Poniatowski i nieżyjący już śp. Bronisław Gorgol.(Żydzi bojownicy o niepodległość Polski, N. Getter, J. Schalla, Z. Schiper, Lwów 1939, s. 166-167)
Po uwolnieniu walczył w I Brygadzie Legionów Polskich, początkowo w oddziale wywiadowczym, następnie oddziale konnym Beliny dochodząc do stopnia sierżanta. Po kryzysie przysięgowym w 1917 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1920 zgłosił się do wojskowej służby pomocniczej. Zmarł w 1925.
Agnieszka Ziętal
Źródło: B.Szabat, Kielce i Kielczanie w czasie rewolucji 1905-1907 roku, Kielce 2009