Ks. Adam Błaszczyk – kielecki poseł na Sejm RP

 Ksiądz Adam Błaszczyk, po wyborach do Sejmu w 1930 r., został jednym z trzech posłów Stronnictwa Narodowego wybranych z województwa kieleckiego. Duchowny był przeciwnikiem marszałka Piłsudskiego i jego obozu politycznego. W swoich wystąpieniach wielokrotnie przedstawiał swe antysanacyjne poglądy, uważając ugrupowanie piłsudczykowskie za niekatolickie. Podejmował także działania mające na celu wyrugowanie Żydów z handlu.

Ks. Adam Błaszczyk urodził się 29 listopada 1892 r. w Pilicy. Studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach oraz na Akademii Duchownej w Petersburgu. 13 czerwca 1907 r. przyjął święcenia kapłańskie.

Dzięki aprobacie biskupa ordynariusza kieleckiego Augustyna Łosińskiego, ubiegał się o mandat posła w wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1919 r., z listy endeckiej. W 1918 r. został redaktorem naczelnym tygodnika „Ojczyzna”, organu prasowego endecji. W latach 20-tych ks. Błaszczyk angażował się w pomoc biednym i potrzebującym. Także dzięki niemu biskup Łosiński utworzył w 1931 r. organizacje dobroczynną „Caritas”.

Ks. Błaszczyk po utworzeniu SN w 1928 r., stał się aktywnym działaczem tej partii, był członkiem Zarządu Powiatowego SN w Kielcach. Czynnie włączył się w kampanie wyborczą SN podczas tzw. wyborów brzeskich jesienią 1930 r. Ks. Błaszczyk był „jedynką” na liście SN w okręgu nr 20 (powiaty kielecki, włoszczowski, jędrzejowski).

Ks. Błaszczyk już na początku kampanii wyborczej zwrócił uwagę na konieczność finansowania kampanii wyborczej. Dofinansowanie kieleckiej struktury przez Zarząd Główny SN w kwocie około 7000 zł, uznał za niewystarczające. Dzięki niemu udało się uzyskać od członków i sympatyków kolejne 1000 zł na kampanie SN.

Ks. Błaszczyk pragnął aby SN wygrało wybory, dlatego organizował spotkania z mieszkańcami podkieleckich wsi. Takie spotkania w połowie września odbyły się m. in. we Mniowie i Tumlinie. Lider listy SN zachęcał chłopów do głosowania na narodowców. W drugiej połowie września spotykał się z wyborcami w pow. jędrzejowskim. Spotkania organizowano głównie na plebaniach. Ks. Błaszczyk podczas spotkań przedwyborczych często krytykował rządzącą sanacje. Dla przykładu w Wodzisławiu zarzucał rządowi nieudolność w przeciwdziałaniu skutkom kryzysu gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem słabości eksportu za granicę polskich towarów. Ponadto oskarżał piłsudczyków o bycie osobami niereligijnymi, czyli niekierowaniu się w życiu politycznym i społecznym nauką Kościoła. Podobne zarzuty pod adresem piłsudczyków skierował na spotkaniu we Włoszczowie, stwierdził także, że marszałek Piłsudski miał być ateistą. W czasie kampanii wyborczej ks. Błaszczyk był aktywny także w Kielcach. Duchowny angażował się nie tylko biorąc udział w licznych spotkaniach przedwyborczych, działał również w tygodniku „Ojczyzna”, przedstawiając koncepcje programowe SN. Był aktywny w kieleckiej strukturze partii. Sprzeciwiał się koncepcji pozostałych działaczy, którzy nie chcieli zbytnio atakować sanacji, bojąc się oskarżeń o współprace z Centrolewem (koalicja ugrupowań lewicowych). Ks. Błaszczyk miał zachęcać pozostałych księży posługujących w Kielcach do wspierania endecji na różne sposoby (finansowo, czy rozpowszechniając ulotki partyjne).

16 listopada 1930 r. miały miejsce wybory do Sejmu. Ks. Błaszczyk mógł je uznać za sukces ponieważ uzyskał mandat poselski.

Ks. Błaszczyk niewiele uwagi poświęcał na pracy w Sejmie. Większą wagę przywiązywał do spotkań z członkami i sympatykami SN i mieszkańcami Kielc. Dużą uwagę przywiązywał do spraw finansowych. Na jednym ze spotkań z działaczami w Kielcach w 1932 r., zarzucał rządzącym piłsudczykom rozrzutność finansową, a więc nadmierne wydawanie publicznych pieniędzy na rzeczy niepotrzebne. Członków SN zaznajamiał z tematyką rzemiosła. Ks. Błaszczyk czynnie wspierał rozwój tej dziedziny życia gospodarczego, aktywizując sympatyków endecji do zakładania nowych przedsiębiorstw. Ks. poseł Błaszczyk na licznych spotkaniach w Kielcach informował zebranych na temat nowej ustawy samorządowej, uchwalonej w 1933 r., która według niego przyniosła korzyści polityczne sanacji, natomiast stanowiła zagrożenie dla partii opozycyjnych.

Podczas zebrań członkowskich ks. Błaszczyk przekonywał, że jego ugrupowanie zostało odsunięte od władzy w wyniku zamachu stanu, przeprowadzonego przez marszałka Piłsudskiego w 1926 r., przy czynnym wsparciu Żydów i masonów, a także nie mogło jej odzyskać na początku lat 30-tych, ponieważ przywódcy żydowscy byli wrogo nastawieni do endecji. Ks. Błaszczyk miał negatywny stosunek do zbyt dużego udziału ludności żydowskiej w handlu. Duchowny dostrzegał konieczność bojkotu ekonomicznego Żydów, postulowanego przez SN. Dlatego starał się organizować przy kieleckich parafiach kasy pożyczkowe czy spółdzielnie, aby Polacy nie korzystali z tzw. lichwy. W Kielcach w 1935 przy wsparciu ks. Błaszczyka endecy zorganizowali „Kredyt Bezprocentowy”, którego celem było udzielanie nieoprocentowanych pożyczek kupcom i rzemieślnikom polskim. Celem ks. Błaszczyka i narodowców było ominięcie żydowskiego pośrednictwa, a następnie wyrugowanie Żydów z życia gospodarczego. Jeszcze w czasie gdy ks. Błaszczyk był redaktorem „Ojczyzny” w gazecie popularyzowano polskie sklepy w Kielcach, a także zachęcano do bojkotu handlu żydowskiego. Kupowanie u Żydów redagowana przez ks. Błaszczyka „Ojczyzna” uważała za czyn naganny, powodujący pogarszanie się sytuacji ekonomicznej wśród Polaków.

Po zakończonej kadencji w liście do biskupa ordynariusza uznał, iż obowiązki katolickie mógł wypełnić w Stronnictwie Narodowym, który „zasadniczo stał na platformie katolickiej, utrzymać orjentacją katolicką i dbać, by sprawy katolickie były przez ten Klub należycie rozumiane i w Parlamencie bronione”1.

Przytoczony fragment listu do ordynariusza kieleckiego świadczy o prawicowych przekonaniach ks. Błaszczyka, jak również o tym, że dostrzegał on w SN partię polityczną, która starała się w swej codziennej działalności bronić religii katolickiej, a także że zauważał katolicki charakter tego ugrupowania.

Po zakończonej kadencji skupił się na działalności w Akcji Katolickiej w Kielcach.

Na początku 1939 r. objął urząd proboszcza parafii św. Wojciecha w Kielcach, który sprawował do 1944 r. kiedy z powodu choroby zrezygnował.

W czasie II wojny światowej podupadł na zdrowiu. Zmarł 16 stycznia 1946 r. w Kielcach i pochowany został na Cmentarzu Starym. 

Łukasz Ospara

Źródło:

1. Borowiec T., Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji kieleckiej wobec Związku Ludowo-Narodowego w latach 1919–1928, [w:] Duchowieństwo polskie w latach niepodległości 1918–1939 i w okresie II wojny światowej, pod red. J. Gapysa i M. B. Markowskiego, Kielce 2006

2. Maj E., Religia i Kościół rzymskokatolicki w myśli politycznej Narodowej Demokracji (1918–1939), [w:] Religia i Kościół rzymskokatolicki w polskiej myśli politycznej 1919–1993, pod red. J. Jachymka, Lublin 1995

3. Ospara Ł., Udział duchowieństwa rzymskokatolickiego diecezji kieleckiej w kampanii wyborczej Stronnictwa Narodowego w wyborach 1930 roku, „UR Journal Of Humanities and SocialSciences”, nr 1(14)/2020, Rzeszów 2020


1  Archiwum Diecezjalne w Kielcach, Akta ks. Adama Błaszczyka, sygn. XB-23, k. 36.