Kalendarium

  • 1980/1981

    Przeniesienie Aresztu Śledczego z ulicy Zamkowej do nowych budynków na Piaskach. Do końca na ul. Zamkowej przebywali więźniowie polityczni i skazani za przestępstwa pospolite.

  • 1970

    Otworzono Ośrodek Zewnętrzny Zakładu Karnego na Piaskach.  Budynek składał się z kilku drewnianych baraków, które spełniały rolę pawilonu mieszkalnego, administracyjnego, hali do produkcji nakładczej oraz łaźni wraz z szatnią dla funkcjonariuszy.

  • 1968

    Rozpoczęto budować więzienie na Piaskach (Ośrodek Zewnętrzny Zakładu Karnego).

  • 22 IV 1953

    Egzekucja Stanisława Zbroińskiego.

  • 15 IV 1953

    Egzekucja Stanisława Grabdy ps. Bem.

  • 10 IV 1951

    Egzekucja Ludwika Machalskiego ps. Mnich.

  • 12 XII 1950

    Egzekucja Bronisława Klimczaka ps. Sokół.

  • 25 VII 1950

    Egzekucja Jana Stempkowskiego ps. Michał.

  • 20 VI 1950

    Egzekucja Edwarda Krepskiego ps. Kruk.

  • 28 I 1949

    Egzekucja Jana Wosińskiego i Piotra Pecela.

  • 11 XII 1948

    Egzekucja Mariana Matli ps. Kajtek.

  • 24 IX 1948

    Egzekucja A. Życińskiego ps. Wilczur, K. Łoniewskiego ps. Lew, Cz. Spadły ps. Mały, J. Figarskiego ps. Śmiały.

  • 26 VIII 1948

    Egzekucja Romana Mojeckiego ps. Róg.

  • 19 II 1947

    Egzekucja Franciszka Jaskulskiego ps. Zagończyk.

  • 13 IX 1946

    Został zastrzelony przez strażnika Zygmunt Kwas ps. Kościelny.

  • 1945–1955

    Wzniesiono ponad poziom murów trzy wieże wartownicze.

  • 10 VIII 1945

    Egzekucja Konrada Suwalskiego ps. Mruk.

  • 4/5 VIII 1945

    Rozbicie więzienia kieleckiego przez oddziały pod dowództwem Antoniego Hedy „Szarego”.

  • 20 I 1945

    Aresztowanie kieleckich sędziów i prokuratorów przez komunistów.

  • 12–15 I 1945

    Niemcy ewakuują więzienie. Niemiecka załoga w pośpiechu opuściła miasto, pozostawiając osadzonych przy życiu. Moment ten wykorzystali polscy strażnicy, uwalniając z cel ok. 200 więźniów.

  • 21 IX 1944

    Rozstrzelanie Wojtka Szczepaniaka ps. Lwowiak.

  • 28 VII 1944

    Transport do KL Auschwitz 3 więźniów.

  • 6 VII 1944:

    Na terenie Stadionu hitlerowcy rozstrzelali 54 osoby przywiezione z więzienia.

  • 25 V 1944

    Egzekucja 10 więźniów przy ul. Karczówkowskiej.

  • 31 I 1944

    Obok wodociągów żandarmi rozstrzelali pięciu Polaków z miejscowego więzienia.

  • 14 XII 1943

    Na stacji kolejowej Herby–Kielce żandarmi rozstrzelali dziewięć osób przywiezionych z więzienia. Miejsce egzekucji upamiętnione tablicą.

  • 19 XII 1943

    Transport do KL Auschwitz 15 więźniów.  

  • 18 XI 1943

    Żandarmi zastrzelili na ul. Urzędniczej 10 osób przywiezionych z więzienia. Miejsce upamiętnione tablicą.

  • 12 XI 1943

    Transport do KL Auschwitz 13 więźniów.

  • 11 XI 1943

    Transport do KL Auschwitz 3 więźniów.

  • 2 X 1943

    Transport do KL Auschwitz 8 więźniów.

  • 14 IX 1943

    Transport do KL Auschwitz 13 więźniów.

  • 23 VIII 1943

    Transport do KL Auschwitz 36 więźniów.

  • 29 VII 1943

    Transport do KL Auschwitz 24 więźniów.

  • 24 VI 1943

    Transport do KL Auschwitz 17 więźniów.

  • 3 VI 1943

    Transport do KL Auschwitz 18 więźniów. 

  • 15 IV 1943

    Transport do KL Auschwitz 1 więźnia. 

  • 18 III 1943

    Transport do KL Auschwitz 2 więźniów. 

  • marzec 1943

    Funkcjonariusze więzienni rozstrzelali 30 kobiet z dziećmi na dziedzińcu więzienia. Ofiarami egzekucji były najprawdopodobniej Żydówki i ich dzieci.

  • 12 II 1943

    Transport do KL Auschwitz 16 więźniów.

  • 22 XI 943

    Transport do KL Auschwitz 16 więźniów.

  • 16 XII 1942

    Transport do KL Auschwitz 11 więźniów.

  • 8 XII 1942

    Transport do KL Auschwitz 13 więźniów. 

  • 2 XII 1942

    Transport 1 więźnia do KL Auschwitz.

  • 29 XI 1942

    Ucieczka 15 więźniów z Sonderabteilung.

  • 6 X 1942

    Transport do KL Auschwitz 5 więźniów.

  • 1 IX 1942

    Transport do KL Auschwitz 3 więźniów. 

  • 30 VII 1942

    Transport kobiet do KL Auschwitz. Wywiezione kobiety aresztowane były za działalność konspiracyjną. Wśród nich znajdowało się 14 kobiet należących  do AK.

  • 21 II 1942

    Transport do KL Auschwitz 8 więźniów.

  • 9 I 1942

    Egzekucja ks. Józefa Pawłowskiego w Dachau.

  • 25 X 1941

    Transport do KL Auschwitz 2 więźniów.

  • 30 VII 1941

    Transport do KL Auschwitz 8 więźniów.

  • 30 VI 1941

    Transport do KL Auschwitz 1 więźnia.

  • 5 IV 1941

    Transport do KL Auschwitz 19 więźniów.

  • 1941

    Aresztowanie ks. Józefa Pawłowskiego.

  • 14 VI i 16 VII 1940

    Egzekucje osób osadzonych w więzieniu kieleckim w ramach „Akcji AB” na Kielecczyźnie.

  • 12 VI 1940

    Na terenie Stadionu funkcjonariusze SS i żołnierze Wehrmachtu rozstrzelali 63 osoby (w tym dwie kobiety) przywiezione z więzienia w Kielcach.

  • 26 II 1940

    Na terenie Stadionu żandarmi rozstrzelali 14 Polaków z więzienia w Kielcach, w tym: Jana Kuca, Juliana Szarka, Andrzeja Zagórskiego. Miejsce egzekucji upamiętniono pomnikiem.

  • 25 X 1939

    Więzienie w Kielcach zostaje przejęte przez Gestapo.

  • 9 IX 1939

    Masowe rozstrzelania więzionych Polaków przez Niemców.

  • 6 IX – 15 X 1939

    Wehrmacht zorganizował tymczasowy obóz jeniecki dla żołnierzy polskich.

  • 1 IX 1939

    Większość więźniów zwolniono na podstawie amnestii ogłoszonej przez Prezydenta RP po wybuchu wojny.

  • 1928

    Dostawiono budynek wartowni przybramnej.

  • 1921

    Więzienie bezpośrednio podlega Ministerstwu Sprawiedliwości w Warszawie.

  • 1919-1920, 1924-1925, 1938-1939

    Remonty obiektu.

  • 1 II 1919

    Więzienie w Kielcach podlega Kieleckiej Okręgowej Dyrekcji Więziennej.

  • 1 IX 1918

    Więzienie kieleckie przechodzi pod administrację polską.

  • 1914/15–1918

    Austriacy przejmują kontrolę nad więzieniem. Trafiają do niego jeńcy rosyjscy, więźniowie polityczni za działalność antyaustriacką. Bieda okresu wojny spowodowała gwałtowny wzrost przestępczości, w więzieniu przeważającą większość stanowili więc więźniowie kryminalni.

  • 1915

    Ostateczna ewakuacja więzienia wraz z więźniami w głąb Rosji. Czego nie udało się wywieźć, niszczono. Wywieziono 300 więźniów, w tym 100 Żydów. Większość z nich zatrzymano pod zarzutem „pomagania nieprzyjacielowi”. Po powrocie Rosjan w 1915 r. pod zarzutem szpiegostwa powieszono w parku kieleckim dwóch Żydów, a w więzieniu osadzono kilku najbogatszych, w tym Henryka Nowaka, właściciela Głęboczki.

  • 1915

    Powrót więzienia wraz z wojskami rosyjskimi do Kielc.

  • 1914

    Ewakuacja więzienia w związku z wybuchem I wojny światowej. Wywożono: zapasy ubrań, żywności, wyposażenie i więźniów, zwłaszcza tych podejrzanych lub skazanych za przestępstwa polityczne. Specjalnym pociągiem przetransportowano ludzi w głąb Rosji.

  • 1 VIII 1914

    W więzieniu pracuje 41 strażników, w tym dwie strażniczki. Pensje: naczelnik –1200 srebrnych rubli, pomocnik – 700, II pomocnik – 600, pisarz – 300, lekarz – 350, felczer – 200, kapelan – 125, nauczyciel – 150, starszy strażnik – 300, inni strażnicy – 240.

  • 1910

    Utworzono na terenie więzienia warsztaty szewskie.

  • 31 I 1908

    Odbicie Bronisławy Nawrot-Optołowicz ps. "Bronka" (OB PPS).

  • marzec 1908

    Policja zatrzymała ok. 300 osób związanych z kielecką OB PPS. Niektórzy, broniąc się przed aresztowaniem, czynili desperackie kroki – Antoni Solnica, u którego był skład broni, w chwili wejścia policji poderżnął sobie gardło. Po śledztwie bojowcy stanęli przed sądem. Otrzymali wysokie wyroki: Felicję Śledziównę skazano na 13 lat więzienia, na katorgę syberyjską pomaszerowały m. in. Jadwiga Małkowska, Stefania Łojek, Maria Flutkiewicz, Maria Tkaczkówna i Florentyna Korfelówna. 20 osób odsiadywało wyroki w kieleckim więzieniu, aż do wybuchu I wojny światowej.

  • 9 VIII 1907

    Udany zamach na naczelnika Greckiego przeprowadzony przez trzech członków Organizacji Bojowej PPS

  • 6 I 1906

    Uruchomiono telefon w kancelarii więzienia.

  • 1905

    Naczelnikiem więzienia został Nikołaj Greckij. W więzieniu zaostrza się rygor. Ludzi bito, osadzano w ciemnicy, kuto w kajdany, głodzono.

  • 1 I 1903

    Liczba strażników wzrosła do 31.

  • 1902

    Otwarto cerkiew dla prawosławnych więźniów.

  • 1901

    Utworzono warsztaty krawieckie.

  • 1892

    Otwarto warsztaty, w których więźniowie wyrabiali produkty z drewna, m.in. koszyki i meble.

  • 1892

    Powstała ostateczna wersja katolickiej kaplicy więziennej.

  • 1890–1892

    Przeprowadzono generalny remont oddziału kobiecego, a następnie doprowadzono na oddziały wodę i kanalizację. Jednak warunki sanitarno-techniczne były nadal bardzo trudne.

  • 1890

    Utworzono na terenie więzienia warsztaty stolarskie i ślusarskie.

  • luty 1899

    Naczelnik więzienia Iwan Ryczkow został obwiniony o wykorzystywanie seksualne aresztantki Józefy Ś. Naczelnik został dyscyplinarnie zwolniony, a pieniądze, które płacił aresztantce, zarekwirowano.

  • 16 VII 1889

    Liczba strażników wzrosła do 28. Strażnicy więzienni rekrutowali się głównie spośród osób, które ukończyły służbę wojskową i pochodziły najczęściej z pod kieleckich wsi.

  • 1888

    Zakaz używania jidysz podczas widzeń, ponieważ strażnicy nie rozumieli tego języka.

  • 1 I 1885

    Liczba strażników wzrosła do 15.

  • 1884

    Zezwolono na zastąpienie nadzoru męskiego na oddziałach kobiecych nadzorem żeńskim. W więzieniu kieleckim nadzór ten sprawowały 1–2 strażniczki.

  • 1881

    Osadzeni z karami krótkoterminowymi mogli pracować poza murami, np. w szlifierni „Marmurów Kieleckich”.

  • 1877

    W jednej z cel urządzono bibliotekę i świetlicę. Utarł się bowiem zwyczaj, że więźniowie wychodzący pozostawiali książki otrzymane z domu w bibliotece więziennej.

  • 1872

    Ks. Paweł Oraczewski został kapelanem więzienia. Po upadku powstania sprzedał swe dobra ziemskie Boleścice i Pawłowice, a otrzymane pieniądze rozdał ubogim. W 1869 r. wstąpił do kieleckiego seminarium, a w 1872 r. przyjął święcenia kapłańskie. Funkcję kapelana sprawował do 1908 r.

  • 1870–1880

    Podwyższono wszystkie budynki o jedną kondygnację, poza skrzydłem południowym.

  • 1868 do 1871

    Wymieniono okiennice, wstawiając okna dubeltowe, aby podnieść ciepłotę w izbach więziennych w zimie. Poprawiono i rozbudowano szalety więzienne, które wcześniej posiadały tylko cztery ustępy, przeczyszczono i podreperowano kanały odpływowe. Zbudowano łaźnię i pokryto dachy więzienia blachą żelazną.

  • 1866

    Naczelnik wojenny Powiatu Kieleckiego nakazał usuniecie z kieleckiego więzienia osób związanych z polskim czynem powstańczym. Więźniów politycznych przeniesiono do Chęcin, zostali tylko kryminalni.

  • 1864

    Zniesiono w „Priwislanskim Kraju” karę chłosty. Odtąd kara więzienia była częściej stosowana.

  • 1863

    W czasie powstania styczniowego aresztanci pod pozorem choroby byli przenoszeni do szpitala św. Aleksandra. Szpital znajdował się z dala od centum miasta i dosyć łatwo można było z niego uciec. Pierwszym więźniem, który zbiegł ze szpitala był mieszkaniec Daleszyc, Dziurski. Udało się to w nocy z 22 na 23 kwietnia 1863 r. Z kolei 22 czerwca 1863 r. ze szpitala uciekło aż 13 uwięzionych powstańców.

  • 1863–1866

    W więzieniu przebywali powstańcy styczniowi. Wszyscy osadzani poddawani byli drobiazgowemu śledztwu. Więźniów trzymano najczęściej przez kilkanaście tygodni. Zgodnie z decyzją Komisji Wojskowo-Sądowej kierowani byli do twierdz, rot aresztanckich, do dalszego śledztwa w Radomiu, bądź cytadeli Warszawskiej, niektórzy prosto z Kielc pomaszerowali na Sybir. Kilka osób Kielecka Komisja Wojenno-Sądowa skazała na karę śmierci. Zostali oni rozstrzelani pod  murem cmentarza w Kielcach. W czasie powstania styczniowego w wyniku chorób na ternie więzienia zmarło 66 powstańców. Oprócz Polaków również zatrzymanych z bronią w ręku Czechów, Franacuzów, Rosjan, Węgrów, Austriaków a nawet Włochów. W dobie powstania przez więzienie przewinęło się około 2000 powstańców.

  • 26 VIII 1855

    Liczba strażników wzrosła do 12.

  • 1851

    Został założony ogród spacerowy. Ten „spacerniak” był otoczony barierkami i sztachetami, aby więźniowie nie mogli przechadzać się po całym terenie podwórza. Kobiety odbywały spacery na podwórzu swojego oddziału.

  • 1850

    Naczelnik Franciszek Maternicki zorganizował szkołę dla małoletnich przestępców, co było ewenementem na skalę całego zaboru rosyjskiego. Zarządzono naukę czytania, pisania i rachunków. Była to jedyna taka szkoła w guberni radomskiej. Przysyłano do niej małoletnich przestępców z Radomia, Sandomierza i Chęcin.

  • 1 VII 1850

    W więzieniu kieleckim było 8 strażników, którzy pracowali na 2 zmiany: od 6.00 rano do 18.00 i od 18.00 do 6.00 rano następnego dnia.

  • poł. XIX w.

    Budynek kieleckiego więzienia wzniesiony został z łamanego kamienia lubiącego trzymać wodę. Cele były niezbyt widne, nie posiadały bieżącej wody, ani sanitariatów. Budynki opalano piecami kaflowymi. Robili to więźniowie w poszczególnych celach.

  • ok. 1841

    Powstało „Więzienie przy Sądzie Kryminalnym Guberni Radomskiej i Sądzie Policji Poprawczej w mieście Kielcach”.

  • 1841

    Utworzono na terenie więzienia przędzalnię wełny, w której pracowało np. w 1899 r. 39 mężczyzn i 25 kobiet. Aresztanci polityczni nie musieli pracować.

  • 1830–1860

    W okresie międzypowstaniowym wykorzystywano aresztantów do sprzątania ulic miasta dwa razy w tygodniu. Za tę pracę otrzymywali niewielkie wynagrodzenie.

  • 1836

    Na dziedzińcu wykopano studnię o głębokości 46 m.

  • 1833

    Postawiono parkan i bramę, która miała 3,5 m szerokości.

  • 1831

    Dziedziniec więzienny oświetlono tzw. lampą astralną, na początku lat 40-tych XIX w. w celu zwiększenia bezpieczeństwa zostały dostawione dwie lampy astralne.

  • ok. 1830

    Na wniosek prezydenta miasta Niewiadomskiego grupa 31 aresztantów budowała dzisiejszą ulicę Spacerową oraz torowała pierwsze ścieżki w przyszłych ogrodach miejskich.

  • 1826–1828

    Budowa więzienia kieleckiego na polecenie ówczesnych władz Królestwa Kongresowego. Pod koniec lat dwudziestych XIX w. na terenie Kongresówki było 20 więzień, z czego aż 12 w budynkach poklasztornych.

  • 24 IX 1816

    Namiestnik Józef Zajączek wydał dekret o zlokalizowaniu w Kielcach siedziby województwa krakowskiego. Przeniesione zostały wszystkie instytucje urzędowe, a także więzienie, gdzie znajdowało się 104 aresztantów. Z powodu nieprzystosowanych jeszcze budynków aresztanci zostali na razie odesłani do Chęcin.

  • 1809-1815

    PIERWSI WIĘŹNIOWIE NA WZGÓRZU ZAMKOWYM.

  • 1795

    Pod zaborem austriackim ulokowano w zespole Dyrekcję Górniczą. Budynek starosty zamieniono na biura i mieszkania, zaś stajnie i wozownie używano zgodnie z pierwotnym przeznaczaniem.

  • 1794–1795

    W budynkach przejściowo stacjonują oddziały obcych wojsk przeciągających przez Kielce w okresie powstania kościuszkowskiego i trzeciego rozbioru.

  • 1789

    Ustawa Sejmu Wielkiego o zajęciu dóbr biskupstwa krakowskiego przez administrację państwa (biskupstwo otrzymało 100 000 zł rocznie odszkodowania). Zamek wraz z całą budową przeszedł pod zarząd państwowy, a Kielce przestały być miastem prywatnym. Zmiana stosunków własnościowych spowodowała, że przypałacowa zabudowa, a więc także stajnie, wozownie, kuźnia i ekonomia, nie pełniły już swoich funkcji i opuszczone, ulegały powolnej dewastacji.

  • 1752

    Bp Załuski dobudował szkołę jeździecką powyżej wschodniego skrzydła stajni. Był to budynek murowany, piętrowy, z dużą halą ćwiczebną.

  • 1720–1732

    Bp Szaniawski zbudował przy południowym skrzydle zamku stajnię i wozownię. Obiekt otrzymał trójczłonowe założenie pałacowe z frontem ku północy. Przeciwległe skrzydła boczne budynku były prostopadłe do ulicy Zamkowej, a równoległe do dziedzińca.

  • XVI–XVIII w.

    Pierwszym więzieniem kieleckim była wieża przy ratuszu kieleckim. Karą było nie tylko więzienie, ale często też chłosta pod pręgierzem umieszczonym nieopodal ratusza. 24 maja 1800 r. miasto ogarnął wielki pożar, w którym spłonął ratusz i więzienie.

  • Początek XVI w.

    Budowa ratusza kieleckiego przez biskupów krakowskich – „Ratusz w kwadrat murowany o dwóch piętrach z wieżą wysoką, od kogo założony wiedzieć nie można. Na dole jest kurdygarda dla żołnierzy, na górze zaś jest sala, czyli sień, izba sądowa wójtowska bez podłogi, okien i powały oraz i sklep niesklepiony. W wieży jest więźniów dwa, jedno murowane i sklepione z zamknięciem, drugie nad nim niesklepione bez drzwi i zamknięcia.” Opis z 1789 r.