Sowiński Jan

Jan Sowiński (1911-1990)

Urodził się w 1911 roku w Kielcach. Po ukończeniu szkoły im. S. Staszica przez cztery lata uczył się grafiki i ceramiki w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie. W 1932 r. odbył służbę w 5 Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. W 1934 roku założył w Kielcach własne studio „Atelier Kropka” i świadczył usługi w zakresie  malarstwa artystycznego, grafiki i reklamy, zaprojektował wiele witryn i wystaw sklepowych w mieście. Należał też do 3 Kieleckiej Drużyny Harcerzy, PCK, Ligi Morskiej oraz Ligi Obrony Powietrznej Państwa.

Powołany do wojska w sierpniu 1939 r. brał udział w walkach pod Wieluniem i Laskiem, a po rozbiciu sztabu 34 Dywizji Piechoty 9 września trafił do Warszawy i walczył w obronie stolicy. Jako jeniec wojenny trafił do obozu w Żyrardowie, skąd zwolniony pod koniec października wrócił do Kielc.

Tu rozpoczął działalność w konspiracji i wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Reorganizuje swój zakład i tworzy pracownię fotografii. Powstają tu też kopie dokumentów, plany sytuacyjne rozmieszczenia jednostek niemieckich i kopie ich znaków rozpoznawczych. W 1941 roku Jan Sowiński tworzy dział portretów. Pracownia staje się punktem kontaktowym kolportażu pasy konspiracyjnej, w zakładzie powstają zdjęcia do fałszywych legitymacji, kenkart i ausweisów.

20 listopada 1942 r. o godz. 5 nad ranem  Jan Sowiński został aresztowany przez gestapo i po przesłuchaniach przewieziony do kieleckiego więzienia. Jest osadzony w celi nr.6 w oddziale politycznym.

6 stycznia 1943 roku został z Kielc przewieziony do obozu na Majdanku. Miał numer 8140. W obozie ciężko choruje na tyfus i szkorbut. Trafia do pracy w komandzie samochodowym, gdzie maluje znaki na plandekach i burtach ciężarówek. W kwietniu 1944 roku przewieziono go do obozu w Gross Rosen, a następnie w czeskich Litomierzycach.


Jan Sowiński (z lewej) po powrocie z obozów. Kielce, 23 maja 1945 r.

Po wojnie Jan Sowiński wrócił do Kielc. Odtwarza zarekwirowaną i zniszczoną przez Niemców pracownię „Atelier Kropka”. Zostaje członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. W 1953 roku rozpoczyna pracę w Pracowni Ośrodka Wzorcującego Włocławskich Zakładów Ceramiki Stołowej. Zostaje jednym z czołowych projektantów, a jego śmiałe formy i nowoczesne wzornictwo zyskują uznanie kolekcjonerów. Charakterystyczne „włocławki”, popularnie nazywane „pikasiakami” trafiają do wielu „polskich mieszkań. Pracuje tu do 1978 roku.

Jan Sowiński zmarł w 1990 roku we Włocławku.