Ks. Franciszek Wajda (1908-1972)
Urodził się 28 maja 1908 roku w Zagorzanach w powiecie miechowskim. Był synem Piotra i Antoniny z Sokołów.
Ukończył szkołę podstawową w Słaboszowie i rozpoczął naukę w gimnazjum w Będzinie. Po roku przeniósł się do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego w Katowicach, gdzie w czerwcu 1928 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. W latach 1928-1933 uczęszczał na studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach. Święcenia kapłańskie przyjął 10 czerwca 1933 r. z rąk biskupa A. Łosińskiego.
Przez krótki czas pracował na wikariacie w Ogrodzieńcu i przez rok w Lelowie. W 1934 r. został mianowany kierownikiem internatu przy Gimnazjum św. Stanisława Kostki w Kielcach, a 2 września 1935 r. prefektem i Moderatorem Sodalicji Mariańskiej w tym gimnazjum. W szkole nazywanej „Biskupiakiem” ks. Wajda opiekował się też harcerstwem.
W okresie okupacji Niemcy nie pozwolili na otwarcie szkół średnich w Kielcach. Ks. Wajda praktycznie został pozbawiony funkcji prefekta przy szkole. Wkrótce został mianowany wikariuszem parafii katedralnej. Zlecono mu także opiekę nad kościołem garnizonowym. 10 listopada 1939 r. został tam wikariuszem kiedy powstał ośrodek parafialny przy tym kościele.
Wypełniając obowiązki duszpasterskie w parafii, równocześnie przystąpił do tworzenia tajnego nauczania na kompletach dla młodzieży szkolnej z „Biskupiaka”. Już 15 października 1939 r. wziął udział w konspiracyjnym spotkaniu dyrektorów szkół średnich w Kielcach.
5 lipca 1940 r. ks. Wajda otrzymał nominację na dyrektora diecezjalnego „Caritasu”, a 10 listopada 1941 r. został referentem Kurii do spraw charytatywnych. Od początku okupacji był głównym wykonawcą poleceń biskupa Kaczmarka, który mobilizował wszystkich do działań dobroczynnych w diecezji.
W 1942 roku, głównie za działalność charytatywną ks. Wajda został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu kieleckim. W areszcie na Zamkowej przebywał od 24 marca do 1 września 1942 r. , kiedy to został wywieziony do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Miał numer więźniarski 62542. Stąd w 1943 r. został przeniesiony do KL Flossenburg, a następnie do KL Dachau, gdzie doczekał się 29 kwietnia 1945 r. wyzwolenia.
Po oswobodzeniu przez Amerykanów zainicjował wydawanie na powielaczu „Ostatnich Wiadomości”. Od 8 czerwca 1945 r. pełnił obowiązki duszpasterskie wśród Polaków w Niemczech. Pracował jako kapelan Polskich Kompanii Wartowniczych przy Armii Amerykańskiej w ośrodkach: Ulm, Mannheim-Kafertal, Fulda, Darmstadt oraz na terenie Francji i Belgii. W 1950 r. wyemigrował do USA. Tutaj najpierw zaangażował się w duszpasterstwo parafialne, a od 1951 r. do końca życia pełnił funkcję kapelana szpitalnego w San Francisco. Ksiądz Franciszek Wajda zmarł 18 kwietnia 1972 roku i został pochowany na obczyźnie.
Źródło:
Ks. Daniel Wojciechowski, „Biskupiak”. Zespół Szkół Katolickich im. św. Stanisława Kostki w Kielcach. Jubileusz 200-lecia Diecezji Kieleckiej, Kielce 2005.
Ks. Tomasz Gocel, Duszpasterstwo w diecezji kieleckiej w latach II wojny światowej 1939-1945, Kielce 2012.