24 października 1943 roku na Słowiku pod Kielcami został rozstrzelany przez Niemców dr Jan Kapistran Bularski ps. „Komar” – podpułkownik Wojska Polskiego, lekarz 4. Pułku Piechoty Legionów i szef służby sanitarnej Okręgu Kieleckiego ZWZ-AK, wraz z 9 innymi Polakami przywiezionymi z więzienia na ulicy Zamkowej.
Jan Kapistran Bularski ps. „Komar” (1889-1943)
Urodził się 25 października 1889 roku w Porębie Mrzygłodzkiej w powiecie zawierciańskim. W mieście tym uczęszczał do szkoły powszechnej. W 1912 r. zdał maturę w gimnazjum męskim w Zawierciu. Następnie rozpoczął studia medyczne na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Jednak musiał je przerwać z powodu wybuchu I wojny światowej.
W 1914 r. wcielono go do armii carskiej. Wsławił się między innymi wyprowadzeniem taboru szpitalnego z okrążenia, podczas walk z Austriakami w Karpatach. Odznaczony został orderem Św. Anny. Po ewakuacji uniwersytetu warszawskiego do Odessy, tam otrzymał dyplom lekarski w 1917 r.
Po wojnie przeprowadził się do Kielc, gdzie zamieszkał w domu po dziadku przy ul. Kapitulnej. W listopadzie 1918 r. ochotniczo wstąpił do organizującego się Wojska Polskiego. Został młodszym lekarzem 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. W stopniu kapitana brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
W 1922 r. otrzymał dyplom „Doktora Wszech Nauk Medycznych”. W 1924 r. służył w 10 baonie sanitarnym z przydziałem jako lekarz w Szpitalu Rejonowym w Kielcach. Później jako major został lekarzem macierzystego pułku, naczelnym lekarzem kieleckiego garnizonu i komendantem Garnizonowej Izby Chorych przy ul. Sienkiewicza. Był wiceprezesem Zarządu Oddziału PCK w Kielcach. Jego prace naukowe publikowane były w czasopiśmie „Lekarz Wojskowy”. Prowadził także prywatną praktykę i był lekarzem domowym Ubezpieczalni Społecznej w Kielcach. Udzielał bezpłatnych porad lekarskich ludziom niezamożnym.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. jego pułk, wraz z całą kielecką 2. Dywizją Piechoty Legionów, walczył w składzie Armii „Łódź”. W toku ciężkich walk poniósł duże straty. Z wieloma rannymi żołnierzami dr Bularski został wysłany pociągiem sanitarnym w okolice Hrubieszowa, gdzie pełnił obowiązki komendanta szpitala polowego. Tam dostał się do niemieckiej niewoli. Jako lekarz został dość wcześnie zwolniony, ale nałożono na niego obowiązek meldowania się do komendy gestapo w miejscu stałego zamieszkania.
W listopadzie 1939 r. powrócił do Kielc i podjął pracę w Szpitalu PCK, gdzie objął stanowisko ordynatora oddziału zakaźnego. Razem z żoną Marią rozpoczął działalność konspiracyjną w SZP, a następnie w ZWZ. Przyjął pseudonim „Komar”. Na początku 1940 r. powierzono mu stanowisko szefa służby sanitarnej Okręgu Kieleckiego Związku Walki Zbrojnej, a od 1942 r. w stopniu podpułkownika Radomsko-Kieleckiego Okręgu Armii Krajowej „Jodła”. W czasie okupacji pomagał rodzinom poległych osób, wysyłał paczki żywnościowe do pozostających w niewoli żołnierzy, rozprowadzał zrzuty lotnicze, wydawał fałszywe dokumenty, kolportował tajną prasę. Zajmował się również przygotowaniem służby zdrowia na wypadek akcji „Burza”. W jego mieszkaniu przy ul. Kapitulnej odbywało się tajne nauczanie.
Miejsce, gdzie stał dom Jana Bularskiego przy ul. Kapitulnej (Foto OMPiO)
15 października 1943 roku został aresztowany wraz z żoną Marią i najmłodszą córką Barbarą przez Gestapo. Trafił do kieleckiego więzienia. Po wielodniowym przesłuchaniu, 24 października został rozstrzelany wraz z dziewięcioma innymi osobami na Słowiku pod Kielcami.
Relacja Marii Bularskiej, żony Jana Bularskiego:
„W dniu 14 października 1943 r. o godzinie 8.00 przyszli gestapowcy i zabrali mnie, mojego męża i córkę, która miała 12 lat, i osadzili nas w więzieniu w Kielcach. Mąż mój był oskarżony o komunizm i leczenie rannych.
W więzieniu mąż mój siedział dziesięć dni i w dniu 24 października 1943 r. przed południem został wywieziony z innymi na Słowik i tam został rozstrzelany. Bliższych danych nie mogę zapodać, ponieważ też siedziałam w tym czasie w więzieniu.
W miesiącu grudniu 1943 r. byłam wywieziona z więzienia do Oświęcimia i powróciłam w dniu 20 marca 1945 r. i w mojej obecności zwłoki były przewiezione ze Słowika do Kielc na cmentarz Partyzantów”.
(Kielce 18 lipca 1948 r.)
Jan Bularski pośmiertnie został awansowany na stopień pułkownika. 24 kwietnia 1945 r. jego ciało ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Partyzancki w Kielcach.
Grób Jana Bularskiego na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach (Foto OMPiO)
Na Słowiku, po zachodniej stronie ulicy Krakowskiej, znajduje się pomnik upamiętniający dziesięciu Polaków, w tym Jana Bularskiego, rozstrzelanych przez Niemców w 1943 roku.
Pomnik ofiar egzekucji z 24 października 1943 r. na Słowiku (Foto OMPiO)
14 lutego 2008 roku Rada Miasta Kielce podjęła decyzję o nazwaniu jego imieniem skweru w centrum miasta. Skwer im. Jana Bularskiego znajduje się wzdłuż ulicy Staszica, od kina „Moskwa” do Parku Miejskiego.
Skwer im. Jana Bularskiego przy ul. Staszica w Kielcach (Foto OMPiO)
W miejscu, gdzie znajdował się dom Jana Bularskiego przy ulicy Kapitulnej, 24 października 2009 roku, odsłonięto na murze dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich, poświęconą mu tablicę.
Tablica poświęcona Janowi Bularskiemu przy ul. Kapitulnej w Kielcach (Foto OMPiO)
Jan Kapistran Bularski upamiętniony jest też na Murze Pamięci OMPiO w dawnym więzieniu kieleckim.
Więcej na temat egzekucji z 24 października 1943 r. na Słowiku tutaj: