28 czerwca 1919 r. w Sali Lustrzanej pałacu wersalskiego został podpisany, przez 22 państwa, traktat kończący pierwszą wojnę światową. Dokument ten wprowadzał, po 123 latach, Polskę na mapę Europy. Na Konferencji Pokojowej w Paryżu Polskę reprezentował premier i minister spraw zagranicznych Ignacy Paderewski oraz Roman Dmowski. W skład delegacji polskiej weszło kilkudziesięciu uczonych i polityków, którzy zasiadali w komisjach opracowujących poszczególne kwestię traktatu.
W czasie obrad w porywającym, pięciogodzinnym przemówieniu wygłoszonym w języku francuskim i angielskim, Roman Dmowski przedstawił polskie racje do ziem zachodnich, Śląska, Pomorza, Warmii i wschodnich terenów Rzeczpospolitej. Mowa zyskała przychylność delegacji francuskiej, przeciwko polskim postulatom wystąpił premier Wielkiej Brytanii Lloyd George, który zarzucił Polakom ambicje imperialne.
Traktat wersalski oddawał Polsce Poznańskie (bez Wschowy, Babimostu, Międzyrzecza i Skwierzyny) oraz większą część Prus Królewskich. W sumie 45 463 km kw. z nieco ponad trzema milionami mieszkańców. Polska otrzymywała niewielki dostęp do morza o szerokości 147 km. Utworzone zostało Wolne Miasto Gdańsk pod ochroną Ligii Narodów, gdzie Polacy otrzymali pewne przywileje. O przyłączeniu Górnego Śląska oraz Warmii i Mazur miały zadecydować plebiscyty.
Niemcy miały zapłacić państwom ententy reparacje w wysokości na 132 mld marek w złocie. Polsce jednak nie tylko nie przyznano niemieckich odszkodowań, ale wręcz przeciwnie, miała zapłacić za przejęty majątek państwowy w zaborze pruskim oraz uregulować dług z tych ziem – łącznie około 2,5 mld marek niemieckich.
Do głównego dokumentu traktatu został dołączony tzw. mały traktat wersalski, do którego podpisania polscy przedstawiciele zostali zmuszeni. Zgodnie z nim mniejszości narodowe, w sprawach spornych mogły się odwołać do arbitrażu Ligi Narodów. Traktat ten nie obowiązywał Niemiec mimo, że mieszkało tam ponad milion Polaków oraz państw bałtyckich. Zapisy te wywołały w kraju bardzo duże oburzenie i rozgoryczenie. Jednak sejm RP, po burzliwej debacie, ratyfikował 31 lipca 1919 r traktat pokojowy z Niemcami oraz będący jego częścią tzw. mały traktat wersalski.