12 lipca 2023 r. w wieku 100 lat zmarł jeden z ostatnich partyzantów oddziału Antoniego Hedy “Szarego” – pułkownik Józef Małek ps. “Tygrys”. Walczył na Kielecczyźnie jako żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej w czasie okupacji niemieckiej i żołnierz wyklęty w podziemiu antykomunistycznym po wojnie. Brał udział w akcjach rozbicia więzienia w Starachowicach, Końskich, Kielcach i Radomiu. Po wojnie był represjonowany przez UB i osadzony w więzieniu kieleckim.
Józef Małek urodził się 10 czerwca 1923 roku we wsi Seredzice koło Iłży w ówczesnym województwie kieleckim. W rodzinnej wsi ukończył szkołę powszechną, następnie wyjechał do Radomia, uczył się w technikum budowlanym. Należał do harcerstwa.
W czasie II wojny światowej prowadził działalność konspiracyjną. W styczniu 1940 r. został zaprzysiężony w Organizacji Orła Białego i przyjął pseudonim “Tygrys”. Następnie włączył się do walki w Grupach Szturmowych Szarych Szeregów w Radomiu. W kwietniu 1941 r. został aresztowany przez Gestapo, jednak udało mu się uciec w drodze na przesłuchanie. Od tego czasu brał udział w akcjach sabotażowo-dywersyjnych Związku Odwetu ZWZ. Odpowiadał za wykonywanie wyroków sądu Polskiego Państwa Podziemnego na konfidentach. W 1942 r. został dowódcą bojówki operacyjnej obwodu AK “Dolina Iłży”. Od wiosny 1943 r. należał do bojówki do specjalnych poruczeń “Baszta” Komendy Okręgu w oddziałach Kedywu. Współpracował w tym czasie z oddziałem partyzanckim Władysława Czerwonki “Jurka” oraz Zygmunta Kiepasa “Krzyka”. Po akcji rozbicia więzienia w Starachowicach w 1943 r. został partyzantem oddziału Antoniego Hedy “Szarego”. Przebył z nim cały szlak bojowy, włącznie z walkami w czasie akcji “Burza”.
Pod koniec lutego 1945 r. zorganizował poakowski pluton dla samoobrony i odbijania aresztowanych przez NKWD. W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r. wziął udział w akcji rozbicia więzienia w Kielcach. Współorganizował podobną akcję rozbicia więzienia w Radomiu z 9 na 10 września 1945 r. W tym czasie działał wraz z żoną w antykomunistycznej organizacji “Wolność i Niezawisłość” (WiN).
We wrześniu 1945 r. zaprzestał działalności zbrojnej i wyjechał na tzw. Ziemie Odzyskane. Osiadł we Wrocławiu. Ukończył technikum budowlane i podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Na pierwszym roku studiów został aresztowany przez UB, był torturowany i osadzony w więzieniu w Kielcach. Skazano go na karę śmierci. Dzięki wstawiennictwu Ormian -oficerów Armii Czerwonej uratowanych przez jego oddział przed rozstrzelaniem przez Niemców, karę zmieniono na 15 lat więzienia. Po dalszej interwencji został uniewinniony i zwolniony z więzienia.
Ukończył studia, pracował jako architekt przy budowie i odbudowie wielu obiektów we Wrocławiu i na Ziemiach Zachodnich. Na początku lat 80. przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Konstancinie-Jeziornie.
Po 1989 r. włączył się w działalność Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. W latach 1993-2002 był wiceprezesem Okręgu Dolnośląskiego, pracował też w kilku komisjach Związku. W 2014 r. otrzymał awans na pułkownika. Za swoje zasługi “Tygrys” został odznaczony Srebrnym Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Medalem Zasłużonych dla miasta Erewania.
W 2005 r. ukazały się wspomnienia Józefa Małka pod tytułem „Zapomnieć nie umiem”.
Pułk. Józef Małek przy makiecie dawnego więzienia kieleckiego podczas wizyty w Ośrodku Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w 2017 r.
Wpis Józefa Małka do “Kroniki Gości” w OMPiO.