Staszic i Kielce

Stanisław Staszic urodził się w 1755 roku w Pile. Choć jest to 450 km od Kielc, to Staszic bardzo zasłużył się dla Kielc i okolicy. Ukończył seminarium duchowne, ale swoje życie poświęcił innym zajęciom. Uczył dzieci kanclerza Zamoyskiego, badał minerały i skały, opisał swoje wędrówki po górach, ale także pisał książki, w których zwracał uwagę na sytuację Polski. Jednak głównie zajmował się pomocą innym i rozwojem przemysłu. Był inicjatorem rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Kielce położone centralnie w terenie o dużej działalności górniczej i hutniczej, stało się idealnym miejscem na lokalizację różnych przedsięwzięć związanych z tą gałęzią przemysłu. Okolice nie tylko obfitowały w istniejące już zakłady, ale także lasy dostarczające drewno czyli paliwo do wielkich pieców oraz rzeki “dające” energię.
 

 
 
 
 
 
 

Szkoła Akademiczno-Górnicza w budynku dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich

W 1816 roku utworzono w Kielcach, pierwszą na ziemiach polskich, uczelnię techniczną. Dyrektorem kieleckiej uczelni został Jan Ullmann, studiujący wcześniej na pierwszej na świecie wyższej uczelni górniczej we Freibergu, większość profesorów stanowili uczeni z Saksonii. Szkoła miała wykształcić kadry, które w przyszłości miały miały pracować w polskich zakładach, hutach i kopalniach. Akademię Górniczą ukończyło w sumie 40—45 osób. W 1826 roku podjęto decyzję o przeniesieniu Dyrekcji Górniczej wraz ze Szkołą Akademiczno-Górniczą do Warszawy.

 

Główna Dyrekcja Górnicza w dawnych stajniach i wozowniach biskupów – dziś Wzgórze Zamkowe

20 lutego 1816 roku na mocy postanowienia namiestnika Królestwa Polskiego J. Zajączka utworzona została Główna Dyrekcja Górnicza. Jej zadaniem było sprawowanie nadzoru nad kopalniami i hutami Królestwa, a podlegały jej  zakłady górnicze i hutnicze oraz dobra ziemskie przeznaczone na utrzymanie górnictwa. Dyrektorem Głównej Dyrekcji Górniczej i Akademii Górniczej w Kielcach był Johann Ehrenhold Ullmann, a inicjatorem ich powstania – dyrektor Wydziału Przemysłu i Kunsztów przy Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego – Stanisław Staszic.

 

Park miejski w Kielcach im. St. Staszica

Jeden z najstarszych parków w Polsce. Pierwotnie służył jako ogród stołowy biskupom, następnie wychowankom Szkoły Akademiczno-Górniczej, a następnie po jej likwidacji, przekazany do użytku publicznego. Na jego terenie znajduje się jeden z pierwszych pomników Staszica w Polsce, odsłonięty 2 września 1906 r. – w 80 rocznicę jego śmierci. Imię uczonego kielecki park otrzymał dopiero w 1922 r.

 

Huta Aleksandra w Białogonie czyli huta metali nieżelaznych

Kamień węgielny tego zakładu wmurowany został w 1814 roku. Inicjatorem jego powstania był Stanisław Staszic. Prace zakończyły się w 1817 roku, wtedy też otwarto nazwaną na cześć cara Hutę Aleksandra. Zakład zajmował się przetopem miedzi, ołowiu i srebra, następnie poddając je procesowi walcowania na własnym sprzęcie. Surowce wykorzystywane w hucie miały być pozyskiwane z okolicznych kopalń, np. w Miedzianej Górze. W 1827 r. hutę przekształcono w Fabrykę Machin. Do dziś znajduje się w tym miejscu zakład produkcyjny, który teraz nazywa się Kielecka Fabryka Pomp Białogon.

 

Szkoła im. St. Staszica

W 1819 r. w Kielcach utworzono świecką Szkołę Elementarną. Nauka w szkole była dobrowolna.  W 1897 roku Jednoklasową Szkolę Męską przekształcono w Kielecką Dwuklasową Męską Szkołę Początkową. Imię Staszica nosiła od dwudziestolecia międzywojennego, najpierw jako Szkoła Powszechna, potem przemianowano ją na Publiczną Szkołę Powszechną. Obecnie „Staszicowska Jedynka” mieści się na kieleckim osiedlu Bocianek. Budynek główny został oddany do użytku w 1978 roku.

 

Zapraszamy teraz do małej zabawy, spróbujcie odnaleźć wymienione wyżej miejsca na mapie Kielc:

Zdjęcia:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:20130421_Kielce_Palac_Biskupow_Krakowskich_3127.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Stanis%C5%82awa_Staszica_w_Kielcach#/media/Plik:Pomnik_Stanis%C5%82awa_Staszica_01_ssj_20060914.jpg
https://poloniki.pl/2017/06/10/maj-2017-kielce/.