Śladami Konstytucji 3 Maja po Kielcach

Już niedługo obchodzić będziemy Święto Narodowe Trzeciego Maja, ustanowione w rocznicę uchwalenia Konstytucji z roku 1791. Konstytucja 3 maja uchwalona została by uwolnić Polskę od podporządkowania carskiej Rosji. Zachowała to, co najlepsze z tradycji Rzeczpospolitej Obojga Narodów a jednocześnie reformowała to, co było najsłabsze. Była pierwszą w Europie nowoczesną, spisaną konstytucją.

 

 

 

 

 

 

Poniżej przedstawiamy kilka miejsc w naszym mieście związanych z Konstytucją 3 Maja, może to być doskonała trasa na spacer w tym świątecznym dniu.

1. Przystanek: Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach – Dawne Więzienie Kieleckie

W murach dawnych stajni i kuźni biskupów krakowskich znajduje się dziś Ośrodek, którego multimedialna wystawa przybliża historię Polski. Opowieść zaczynamy właśnie od momentu uchwalenia Konstytucji 3 maja. Na naszej wystawie prezentujemy reprodukcję obrazu Jana Matejki “Konstytucja 3 maja 1791 roku”.

 

1. 2. Przystanek: Pomnik Stanisława Staszica w parku miejskim

   Stanisław Staszic był jednym z polskich myślicieli oświeceniowych, który dostrzegał potrzebę zreformowania  I Rzeczpospolitej. Swoje uwagi zawarł w książce “Przestrogi dla Polski.” Więcej o nim przeczytacie na naszej stronie: http://ompio.pl/2021/01/195-rocznica-smierci-stanislawa-staszica/. Co roku w tym miejscu są organizowane uroczystości w święto Konstytucji 3 maja.
   Jaka ulica znajduje się na wschód od pomnika Staszica? Przed II wojną światową ulica ta nosiła nazwę
   Konstytucji 3 Maja. Teraz idźcie tą ulicą do placu przed Katedrą.

2. 

3. 3. Przystanek: Plac Maryi Panny. Na tym placu odbywały się uroczystości w święto Konstytucji 3 maja

   Pierwsze obchody upamiętniające uchwalenie konstytucji miały miejsce w Kielcach 3 maja 1916 roku. Po wyjściu Rosjan z Kielc rocznice narodowe było można obchodzić oficjalnie. Gromadziły one wielu kielczan, zarówno zwykłych obywateli miasta, jak i zasłużonych oraz kielecką młodzież. Od 1919 roku obchody Konstytucji 3 maja stały się oficjalnym świętem państwowym. Plac katedralny stał się także miejscem, gdzie Szare Szeregi dokonywały akcji sabotażowych podczas II wojny światowej, między innymi w 1944 roku kieleccy harcerze namalowali symbol kotwicy na dzwonnicy Katedry. Harcerze także pamiętali o rocznicy uchwalenia Konstytucji w czasie wojny: w 1940 roku, aby upamiętnić ten dzień zebrali się nielegalnie na Bruszni.

   

    

   4. Przystanek: Pałac Biskupów Krakowskich

   27 lipca 1789 r. uchwalono ustawę w myśli, której skarb państwa przejął dobra biskupie, w tym Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach.  Budynek Pałacu od tej pory wykorzystywany był przede wszystkim do celów administracyjnych. W 1. połowie XIX wieku był on siedzibą m.in. kwater i magazynów wojskowych oraz lazaretu (od 1805 r.), biur prezesa Komisji Wojewódzkiej (od 1816 r.), gubernatora cywilnego, Dyrekcji Głównej Górniczej, biur urzędu skarbowego. W latach 1816-1826 w skrzydle północnym funkcjonowała Szkoła Akademiczno –Górnicza, pierwsza w Polsce uczelnia techniczna, założona przez Stanisława Staszica.

   

    

   5. Przystanek: Plac Konstytucji 3 Maja

   Niewielu Kielczan wie gdzie w naszym mieście jest Plac noszący imię Konstytucji 3 maja. A czy Wy wiecie? Aby do niego dojść idziemy od Katedry ulicą Małą zwaną też Kilińskiego. ( Jan Kiliński, szewc, był jednym z przywódców insurekcji warszawskiej w 1794 roku. Ulica ta znana była w Kielcach z licznych zakładów szewskich przy niej usytuowanych). Dochodzimy do kamienicy “Sołtyków” i skręcamy w lewo. Idąc ulicą Leśną docieramy do Placu Konstytucji 3 Maja, który znajduje się między Urzędem Miasta Kielce, a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.
   18 kwietnia 1791 roku przyjęto ustawę “Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej”, która przyznała mieszczanom wiele praw przysługujących do tej pory tylko szlachcie. Niestety regulacje te nie objęły Kielc jako miasta poduchownego, ale Kielczanie walczyli o zmianę statusu miasta. Jesienią 1791 roku przedstawiciele Kielc: Kasper Karpiński i  Stanisław Solnicki prosili o zrównanie miast pobiskupich w prawach z miastami królewskimi.

   

   Czy wiesz, że?

   Marszałkiem Sejmu Wielkiego był pochodzący z Końskich Stanisław Małachowski, który 8 VI 1787r. wraz z Maciejem Sołtykiem przewodził delegacji szlachty woj. sandomierskiego, oczekującej konno w Ćmielowie na wjazd Stanisława Augusta Poniatowskiego w granice województwa. W dniu 10 i 11 VI król gościł w Kurozwękach, gdzie Maciej Sołtyk przywitał go wystawnym obiadem z muzyką i salwami artylerii, wydał na jego cześć bal i koncert. W tym samy roku król odwiedził także klasztor na Karczówce w Kielcach. Więcej o Stanisławie Małachowskim przeczytacie tutaj: http://ompio.pl/2020/05/wspominamy-stanislawa-malachowskiego/