Rajmund Ptak ps. „Żegota’’, „Boruta’’, „Pantera’’ (1925-1997)
Urodził się 3 sierpnia 1925 roku w Pruszkowie. Dzieciństwo spędził w Skarżysku Kamiennej, gdzie uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 3 im. Józefa Piłsudskiego (obecnie im. Henryka Sienkiewicza). W szkole należał do 6 Drużyny Harcerzy im. ks. Władysława Bandurskiego, gdzie poznał Władysława Wasilewskiego – późniejszego żołnierza i dowódcę oddziału Armii Krajowej o pseudonimie ‘’Oset’’.
Działalność konspiracyjną rozpoczął wiosną 1941 roku. Trafił do organizacji Polska Niepodległa. We wrześniu został zaprzysiężony jako członek Związku Walki Zbrojnej. W tym okresie zajmował się m.in. wynoszeniem amunicji ze skarżyskiej fabryki Hasag. Od września 1943 roku należał do Narodowych Sił Zbrojnych podporządkowanych AK w Obwodzie Skarżysko-Kamienna na placówce Skarżysko-Wytwórnia. Ukończył Kurs Niższego Dowodzenia i został dowódcą grupy Akcji Specjalnej NSZ. Na przełomie 1943 i 1944 roku dowodził siedmioma akcjami likwidacyjnymi na konfidentach Gestapo.
W związku z możliwym aresztowaniem, w lipcu 1944 roku trafił do oddziału leśnego AK pod dowództwem Kazimierza Kosmali ps. ‘Młot’’ w Zgrupowaniu Hedy-Szarego. W czasie akcji „Burza’’ trafił do 1 kompani 3 pułku piechoty w 2 DP Legionów AK, z którą przebył cały szlak bojowy walcząc w Dworze Janików pod Przysuchą, w Trawnikach, w Krasnej, pod Rykoszynem i Radoszycami. W oddziale tym pozostał do momentu wkroczenia wojsk sowieckich w styczniu w 1945 roku.
Pół roku później w lipcu 1945 roku dołączył do oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w Skarżysku Kamiennej. Grupa ta używała dawnej nazwy – NSZ. Rajmundowi Ptakowi powierzono zadanie stworzenia grupy dywersyjnej tzw. Pogotowia Akcji Specjalnej Jej celem było pozyskiwanie środków finansowych na dalszą działalność oddziału. Skarżyski oddział NZW na przełomie 1945 i 1946 roku przeprowadził kilka akcji na terenie Kielc, Radomia, Skarżyska i Szydłowca. W styczniu 1947 roku Rajmund Ptak został aresztowany i trafił do kieleckiego więzienia. Wyszedł w tym samym roku na mocy amnestii i wyjechał na Ziemie Odzyskane.
Po przyjeździe do Wrocławia rozpoczął studia na Wydziale Leśnym. Został ponownie aresztowany 22 marca 1949 roku przez wrocławski Urząd Bezpieczeństwa, a następnie był przesłuchiwany w Warszawie. W tym samym roku przewieziono go do więzienia kieleckiego, gdzie siedział w jednej celi z kpt. Janem Pękalskim – żołnierzem AK z Ćmielowa. Podczas tortur stracił palec. Nie przyznał się do przynależności w NSZ, dzięki czemu uniknął kary śmierci.
23 maja 1951 roku został skazany na 5 lat więzienia, z którego wyszedł w 1956 roku. Dzięki pomocy architekta Romana Romańskiego znalazł zatrudnienie przy odbudowie zamku w Będzinie. W okresie PRL-u wraz z rodziną był inwigilowany przez funkcjonariuszy bezpieczeństwa. W 1980 roku przeszedł na emeryturę.
Podporucznik Rajmund Ptak zmarł 4 lipca 1997 roku i został pochowany na cmentarzu w Cedzynie pod Kielcami.
Za okazane męstwo został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej.
Gracjan Duda
Źródło:
Rodziny Wyklętych mają głos: Rajmund Ptak
Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej
Gołąbek, Komenda Powiatowa Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w Skarżysku-Kamiennej w latach 1945-1947. Zarys działalności, [w:] Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2016, Warszawa 2017