Bolesław Dobrowolski (1884-1944)
Bolesław Dobrowolski urodził się 10 stycznia 1884 r. w rodzinnym majątku w Kolińcach w powiecie tłumackim na terenie Galicji. Pochodził z rodziny o korzeniach polsko-ormiańskich, będąc synem Zenona i Michaliny z d. Łukasiewicz. Nie znamy szczegółów dotyczących życia młodego Bolesława. Ukończył Wydział Chemii na Politechnice Lwowskiej i Wyższą Szkołę Rolniczą w Dublanach. Około 1910 r. wszedł w związek małżeński z Janiną Oskierką i wraz z żoną zamieszkał w majątku Osieki w powiecie Rawa Ruska.
Po wkroczeniu Rosjan do Galicji w 1914 r., rodzina Dobrowolskich pozostała na terenie majątku. Na skutek wystąpień przeciwko nowej władzy dopuszczającej się m.in. grabieży i rekwizycji, Bolesław był dwukrotnie aresztowany. Zatrzymany ponownie w styczniu 1915 r. został skazany na karę śmierci. Dzięki interwencji wuja Aleksandra Ponińskiego do wykonania wyroku nie doszło, zaś Bolesław trafił na Syberię. Po kilku miesiącach do męża dołączyła jego żona. W miejscowości Barnauł nad rzeką Ob urodziła się ich córka Irmina. Dobrowolscy powrócili z zesłania po rewolucji w 1917 r. Ze względu na zniszczenia w majątku Osieki, zamieszkali we Lwowie, gdzie urodziła się ich druga córka Jadwiga.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej nasz bohater zaciągnął się do wojska, walcząc w oddziale mjr Feliksa Jaworskiego. Po śmierci Janiny w 1922 r., Bolesław pozostawiwszy córki pod opieką siostry żony w Mianowicach, zajął się skupem koni dla wojska. Później objął stanowisko w zarządzie lasów państwowych na Wileńszczyźnie. W połowie lat 20. przyjął posadę administratora w majątku w Motkowicach w powiecie jędrzejowskim.
We wrześniu 1926 r., jako wdowiec wszedł w związek małżeński z Izabellą z d. Chwalibóg. Dwa lata później przejął w zarządzanie rodzinny majątek żony w Pawłowicach w gminie Sędziszów. Zajmując się jego prowadzeniem, w okresie międzywojennym uczestniczył w działalności Związku Ziemian i Czerwonego Krzyża. Wraz z wybuchem II wojny światowej Dobrowolscy schronili się w Wilczyskach koło Żelechowa, skąd powrócili po kapitulacji Warszawy. Okupacja niemiecka sprawiła, że dwór Dobrowolskich stał się miejscem schronienia dla osób potrzebujących pomocy.
W ramach Akcji AB mającej na celu zagładę polskiej inteligencji został aresztowany przez Gestapo i 12 czerwca 1940 r. osadzony w więzieniu na ul. Zamkowej w Kielcach. Współwięzień Feliks Rak wspominał „Tego samego dnia, co nas, przywieziono grupę z Jędrzejowa, która w całości została skierowana do naszej celi, a składała się prawie z takich samych ludzi, jak nasza: z nauczycieli, księży, Żydów, jednego chłopa i dwóch dziedziców (..) Pamiętam też nazwiska dziedziców: Suchecki i Dobrowolski”. Według J. Dobrowolskiej-Sienieńskiej, Bolesław przebywał w jednej celi z Zygmuntem Wielopolskim, Ignacym Sucheckim z Rakoszyna i dwojgiem kieleckich adwokatów.
W lipcu 1940 r. znalazł się wśród więźniów przeznaczonych na eksterminację w obozie koncentracyjnym. Podczas transportu do KL Sachsenhausen, przebywał w jednym wagonie z F. Rakiem, I. Sucheckim oraz Z. Wielopolskim. 17 lipca przybył do obozu, gdzie otrzymał numer 27 914. Spędził tu kolejne 4 miesiące. W tym czasie żona Izabella Dobrowolska, wraz z Marią Wielopolską (żoną Z. Wielopolskiego) podjęły skuteczne starania o uwolnienie mężów. Pod koniec listopada 1940 r. Bolesław Dobrowolski opuścił obóz. Nigdy nie powrócił do zdrowia, o czym świadczą przebyte zawały serca.
Bolesław Dobrowolski zmarł 2 kwietnia 1944 r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Sędziszowie.
Gracjan Duda
Źródło:
Domański T., Jankowski A., Akcja AB na Kielecczyźnie, Kielce 2009
Rak F., Krematoria i róże. Wspomnienia więźnia obozów w Sachsenhausen i Dachau, oprac. S. Młodożeniec-Warowna, Warszawa 1971
Ziemianie Polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 6, Warszawa 2006
Holocaust Survivors and Victims Database — Boleslaw Dobrowolski