Emil Zaremba (1908-1945)
Emil Felicjan Zaremba urodził się 24 czerwca 1908 r. w Kielcach. Nie znamy szczegółów związanych z dzieciństwem naszego bohatera. Po ukończeniu Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach, na przełomie lat 20. i 30. studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Przynależąc do Koła Literackiego Studentów UW tworzył artykuły do miesięcznika „Rytmy”, jak również uczestniczył w studenckich recitalach poetyckich. Był członkiem Akademickiego Koła Ziemi Kieleckiej.
W ramach kształcenia odbył dwuletnią praktykę pedagogiczną we wspomnianej kieleckiej placówce szkolnej, pod opieką nauczyciela Romana Czerneckiego. Przypuszczalnie w drugiej połowie lat 30. prowadził nauczanie w Prywatnym Liceum i Gimnazjum żeńskim im. M. Curie-Skłodowskiej w Kielcach przy ul. Śniadeckich 30.
Ówczesna działalność dodatkowa Emila Zaremby skupiała się na artykułach publikowanych w czasopismach, wśród których znalazły się „Pamiętniki Koła Kielczan”, „Radostowa” i „Myśl Narodowa”. Będąc związanym z Kołem Kielczan prowadził czynności kancelaryjne w zarządzie koła.
Wybuch II wojny światowej zastał go najprawdopodobniej w mieszkaniu przy ul. Markowskiego 29 w Kielcach. Przypuszczalnie na przełomie lat 1939/40 za sprawą wspomnianego R. Czerneckiego, nasz bohater podjął się tajnego nauczania w Słupi w dzisiejszym powiecie jędrzejowskim.
W ramach Akcji AB mającej na celu zagładę polskiej inteligencji, 11 czerwca 1940 r. został zatrzymany przez Gestapo i osadzony w więzieniu na ul. Zamkowej w Kielcach. Po kilku tygodniowym pobycie w kieleckim więzieniu, Emil Zaremba znalazł się w transporcie więźniów przeznaczonych na eksterminację w obozie koncentracyjnym, który 17 lipca 1940 r. dotarł do KL Sachsenhausen.
Nie znamy szczegółów związanych z jego pobytem w tym obozie. Według zeznań ocalonego współwięźnia ks. Franciszka Bobrowskiego nasz bohater przynależał do grupy więźniów, którzy w latach 1941-1944 oddawali się opiece Maryi w każde święto Matki Boskiej. W KL Sachsenhausen przebywał prawdopodobnie, aż do momentu ewakuacji obozu prowadzonej od przełomu stycznia i lutego 1945 r.
Według zeznań wspomnianego kapłana, mgr Emil Zaremba z Kielc zginął w czasie transportu do KL Bergen-Belsen w 1945 r.
Gracjan Duda
Źródło:
Domański T., Jankowski A., Akcja AB na Kielecczyźnie, Kielce 2009
Massalski A., Meducki S., Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945, Wrocław 2007
Młynarczyk J., Dzieje kieleckiej Szkoły Handlowej Stowarzyszenia Kupców Polskich i Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach w latach 1903-1945, Kielce 1993
Uczymy dalej. Roman Czernecki i jego szkoły w Słupi oraz Szczekocinach, red. M. Skrzypczyk, Warszawa 2018
Polski Instytut Źródłowy w Lund, Protokół przesłuchania świadka księdza Franciszka Bobrowskiego z dn. 26.08.1946 r.
Gazeta Kielecka, 1931, R.62, nr 70