Ściegienny Piotr

Ksiądz Piotr Ściegienny (1801-1890)

Urodził się 31 stycznia 1801 roku w Bilczy k. Kielc. Jego ojciec Wojciech był sołtysem wsi. Ukończył szkołę parafialną w Brzezinach. Następnie wyjechał po dalszą naukę do szkoły wojewódzkiej w Kielcach W 1823 roku powrócił do Bilczy i rozpoczął pracę jako wiejski nauczyciel. Pracował także jako nauczyciel prywatny w Sandomierzu. Później objął posadę urzędnika Komisji Wojewódzkiej w Kielcach. Z pracy tej jednak zrezygnował i we wrześniu 1829 roku przybył do Warszawy, gdzie wstąpił do zakonu pijarów. Jako kleryk przebywał w Opolu Lubelskim, kształcąc się z zakresu teologii. Świecenia kapłańskie otrzymał w 1832 roku. Po skasowaniu zakonu przez władze zaborcze ks. Ściegienny objął w 1833 roku, obowiązki wikarego we wsi Wilkołazie na terenie Lubelszczyzny. W 1843 roku został przeniesiony do Chodla. W tym czasie zaczął agitować wśród chłopów i miejscowej inteligencji. Nawiązał tajne kontakty z członkami ruch rewolucyjnego min: ze Związkiem Narodu Polskiego, którego jednym z przywódców był Edward Dębowski. Rozpoczął także kolportaż ulotek dostarczanych mu przez emisariuszy tajnych organizacji niepodległościowych. Aby przyciągnąć chłopów do spisku i powstania wydał tzw. ,,Złotą Książeczkę” oraz pismo zwane jako ,,Bulla Ojca Świętego Grzegorza XVI do ludu polskiego”. Wzywał w nich chłopów, rzemieślników i żołnierzy do przeciwstawienia się uciskowi społecznemu i narodowemu. Zachęcał do wystąpienia przeciwko carowi oraz uciskającej ludność wiejską szlachcie. Zwracał się również do żołnierzy rosyjskich aby ci stanęli po stronie ludu polskiego. Pisma te były rozpowszechniane przez agitatorów ks. Ściegiennego na terenie Lubelszczyzny i Kielecczyzny. Sam spisek objął znaczne tereny królestwa w tym miasta takie jak Radom, Lublin i Kielce. Data powstania została wyznaczona na 27 października 1844 roku. W Kielcach grupy spiskowców miały zdobyć odwach, wyzwalając tym samym miasto. Spisek został wykryty 25 października 1844 roku. Stało się tak dzięki donosom części szlachty, zaniepokojonej działalnością ks. Ściegiennego, oraz zdradzie grupy spiskowców. Wyrokiem sądu 26 lutego 1846 roku ks. Piotr Ściegienny został skazany na dożywotnie zesłanie do kopalni na Syberii, ponadto pozbawiono go godności kapłańskiej. Został przewieziony do Kielc gdzie 7 maja 1846 roku odbyła się na nim ,,symboliczna egzekucja”. Natomiast jego dwaj bracia Dominki i Karol, również wciągnięci w spisek zostali skazani na 1000 rózg. Ksiądz Ściegienny został zesłany do kopalni ołowiu i złota koło Nerczyńska. W 1861 roku dzięki amnestii cara Aleksandra II złagodzono księdzu karę katorgi, na osiedlenie się w europejskiej części Rosji w Permie. Założył tam dom dla zesłańców, którzy etapami udawali się w głąb imperium moskiewskiego. W 1871 roku powrócił z zesłania, zamieszkał w domu swojego brata we wsi Tarnawa k. Krasnegostawu. W grudniu 1883 roku zostały mu przywrócone prawa kapłańskie. Otrzymał stanowisko kapelana szpitalnego, przy szpitalu św. Jana Bożego w Lublinie. Zajął się działalnością pisarską. Po jego śmierci ukazały się: ,, Uwagi o przyczynach upadku Polski”, ,, Dążność, obowiązki i przeznaczenie chrześcijanina”, ,, Zakon chrześcijan” i ,, O miłości chrześcijańskiej”.

Ks. Piotr Ściegienny zmarł w Lublinie 6 listopada 1890 roku.

dr. Szymon Szarek

Źródło: M. Tyrowicz, Spisek Chłopski ks. Piotra Ściegiennego, Kraków 1969