Zawadzki Hipolit

Hipolit Zawadzki (1820-1863)

Urodził się 10 stycznia 1820 roku w Suchedniowie. Był synem Ludwika i Marianny z Krzyżanowskich. Ojciec pochodził z Bodzentyna, był zawiadowcą fryszerki w Suchedniowie i należał do wysokich urzędników zakładów górniczych w Królestwie Polskim. Około 1839 r. Zawadzcy przenieśli się do Koniecpola.

Młody Hipolit poszedł w ślady ojca i został członkiem Korpusu Górniczego w Królestwie Polskim. W 1838 r. rozpoczął służbę rządową i przyjęto go na ucznia górniczego z przeznaczeniem do Zakładu Pudlingarni i Walcowni w Henrykowie pod Niwką. Po czterech latach otrzymał obowiązki magazyniera w Pudlingarni i Walcowni w Hucie Bankowej, a następnie w Zakładach Rządowo-Górniczych Okręgu Zachodniego w Dąbrowie.

Rozwijająca się kariera górnicza Hipolita została jednak przerwana  przez wydarzenia 1846 roku. W czasie powstania krakowskiego Zawadzki wraz z grupą urzędników zakładów górniczych organizują wsparcie dla działań Związku Demokratycznego. Pod wpływem ich agitacji część górników, rekrutów i uczniów wyruszyła do Krakowa.  Już po upadku powstania Zawadzki nie został zdekonspirowany i nadal prowadził agitację wśród rekrutów. Na przełomie marca i kwietnia 1846 r. został jednak aresztowany. Po ponad 7 latach wydalono go ze służby górniczej. Aresztowanego przewieziono i osadzono w warszawskiej Cytadeli. Wyrokiem sądu został skazany na karę chłosty (po 1 tys. kijów) , karne wcielenie do wojska i pozbawienie praw stanowych.

Początkowo został wcielony do karnych rot w korpusie orenburskim w 5. Batalionie liniowym stacjonującym w Orenburgu. W tym czasie został zaangażowany do badań geologicznych Kazachstanu prowadzonych przez ekspedycję A. Butakowa w latach 1848-1849. W twierdzy orskiej w 1850 r. był w grupie zesłańców utrzymujących kontakt z Tarasem Szewczenką. Za posiadanie nielegalnych notatek został dodatkowo osądzony i przeniesiony na Syberię w rejon Nerczyńska. Tu nadal pełnił karną służbę wojskową w 14 Batalionie Syberyjskim stacjonującym w Szyłce za Bajkałem. W 1856 r. awansował na podoficera. Dzięki amnestii carskiej pod koniec 1857 r. uzyskał dymisję z wojska.

Po 14 latach, w 1859 r. powrócił do kraju. Nie mógł wrócić do dawnego zajęcia, gdyż za przestępstwa polityczne bezpowrotnie wydalono go z rządowej służby górniczej. Został rządcą majątku Krasna koło Mniowa w powiecie opoczyńskim.

Po wybuchu powstania w 1863 r. Zawadzki przy współpracy z komórką konspiracji narodowej w Radoszycach przystąpił do organizacji powstańczej partii. W lutym 1863 r. dowodził już 400-osobowym oddziałem w stopniu majora. Na leśnej polanie Ormanicha pod Szkucinem zorganizował obóz powstańczy. 21 kwietnia 1863 r. Rosjanie otoczyli obóz i w dwóch bitwach pokonali oddział Zawadzkiego. W grupie powstańców ujętych do niewoli w rejonie Polany Ormanicha i wsi Lipa znalazł się ranny mjr Hipolit Zawadzki. Nie rozpoznany przez Rosjan wraz z innymi został odtransportowany do kieleckiego więzienia. Ze względu na ciężkie rany przeniesiono go do szpitala, ale pomoc lekarska niewiele już mogła mu pomóc.

Według  Aktu Zgonu nr 249 z 1863 r w Księdze Zmarłych Parafii Kieleckiej wynika, że Hipolit Zawadzki zmarł 7 maja 1863 r. o godz. 9 rano w Kielcach. Został pochowany na kieleckim Cmentarzu Starym, a prawdopodobnie już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, jego szczątki zostały przeniesione do kościoła parafialnego Św. Trójcy w Koniecpolu.

Artur Szlufik

Źródło: http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=k10